ALOES
Aloes wykazuje działanie żółciopędne, przeczyszczające, stymulujące, tonizujące (wzmacniające), regulujące, regenerujące, przeciwzapalne, bakteriobójcze, grzybobójcze, przeciw robacze, przeciwbólowe, immunostymulujące, biostymulujące, antyrakowe, hamujące krwawienia, łagodzące, uspokajające, gojące rany. Oprócz powszechnie znanych przeczyszczających właściwości leczniczych aloesu wymienia również takie jak wpływanie na krzepniecie krwi, leczenie kontuzji, skaleczeń i pęknięć skóry, likwidowanie czyraków, łagodzenie bólu oczu, hamowanie wypadania włosów, łagodzenie owrzodzenia narządów płciowych . Stosowano aloes do mycia skóry, jako zabezpieczenie przed poceniem się, przed zmarszczkami, przed nadmiernym promieniowaniem słonecznym, przed komarami, na oparzenia, w stanach zapalnych skóry i na katar, hemoroidy, zaparcia i na inne dolegliwości brzuszne, również na glisty i na schorzenia weneryczne.
ARCYDZIĘGIEL LITWOR
Ludy północy znały i ceniły arcydzięgiel jako lekarstwo, pożywienie i przyprawa, nadano mu nazwę europejskiego żeń-szenia. Uważano, że jest skutecznym środkiem przeciwko zarazom, między innymi przeciwko dżumie. W średniowieczu był składnikiem znanego leku, który miał chronić przed chorobami i przed otruciem. Arcydzięgiel nadaje zapach likierowi benedyktyńskiemu. W cukiernictwie używane są kandyzowane ogonki liściowe. Arcydzięgiel jest rośliną o wszechstronnym działaniu. Wykazuje działanie stymulujące i wzmacniające cały układ trawienny, działanie wiatropędne, rozkurczowe, pobudzające czynności macicy, uspokajające i wzmacniające odporność układu nerwowego, przeciwzapalne, wykrztuśne i napotne, moczopędne, fotodynamiczne i immunostymulujace.
Olejek eteryczny wykazuje działanie bakteriobójcze, grzybobójcze, znieczulające i przeciwbólowe.
BABKA LANCETOWATA I SZEROKOLISTNA
Liście babki działają leczniczo na powłoki ciała i narządów, na skórę, tkankę łączną i błony śluzowe układu oddechowego, pokarmowego i krwionośnego. Wykazują działanie bakteriostatyczne, oczyszczające, osłaniające i odprężające ,przeciwzapalne, regenerujące, gojące i wzmacniające, a także uszczelniające naczynia krwionośne. Działają również wykrztuśnie i rozkurczowe na mięśnie gładkie układu oddechowego. Wykazują również działanie ściągające przeciw nieżytowe i moczopędne. Stwierdzono również działanie wzmacniające odporność organizmu, stymulujące wytwarzanie interferonu, a więc ochraniające przed inwazją wirusów i chorobami nowotworowymi.
BAZYLIA POSPOLITA
Bazylia wykazuje działanie przeciwdepresyjne i uspokajające na system nerwowy, regulujące trawienie i zapobiegające wzdęciom oraz wymiotom, wiatropędne, wzmacniające, przeciwgorączkowe, wykrztuśne, antyseptyczne, przeciwświądowe, pobudzające korę nadnerczy.
BLUSZCZ
Działa stabilizująco na strukturę tkanki łącznej i przeciwdziała starzeniu się skóry. Równocześnie rozmiękcza skórę i nabłonki i ułatwiając wnikanie w głąb tkanek innych aktywnych składników, co zostało wykorzystane w farmacji i kosmetologii. Wyciągi z bluszczu hamują pogłębianie się objawów cellulitis. Kosmetyki zawierające wyciąg z bluszczu są efektywne i silne w działaniu przeciwzapalnym, antyseptycznym, zapobiegającym nadmiernej keratynizacji naskórka i mieszków włosowych, wybielającym i oczyszczającym pory. Saponiny bluszczowe mają właściwości przeciwpasożytnicze i antywirusowe. Przedawkowane wywołuje zatrucie.
BLUSZCZYK KURDYBANEK
Jest wspaniałym dodatkiem do wiosennych kuracji oczyszczających, nie tylko ze względu na właściwości lecznicze, lecz również ze względu na atrakcyjny korzenny, gorzkawy smak. W celach leczniczych używamy świeżego i suszonego ziela. Przede wszystkim działa ono wzmacniająco, rewitalizująco, oczyszczająco, odtruwająco, moczopędnie, przeciwzapalnie, wykrztuśnie, ściągająco, przeciwbiegunkowo, wzmaga przemianę materii. Jest stosowany głównie w chorobach wątroby, na którą działa wzmacniająco i stymulująco, w przypadkach niedoczynności wątroby, w stanach zapalnych wątroby, w żółtaczce, w kamicy żółciowej, ale również w kamicy moczowej, a także w stanach nieżytowych przewodu pokarmowego, przy braku apetytu w niedokwaśności żołądka, w osłabieniu żołądka, a także w astmie.
BORÓWKA CZERNICA
Liście borówki obniżają poziom cukru we krwi, a poza tym wykazują także samo działanie jak liście brusznicy na układ moczowy i przewód pokarmowy. Owoce czernicy są lekiem przewodu pokarmowego. Działają odtruwająco, przeciwbiegunkowo, przeciwbakteryjnie i przeciwpasożytniczo, zwłaszcza na owsiki. Również regulują i wzmacniają układ krążenia, działają za naczynia wieńcowe oraz na naczynia krwionośne oczu, a także poprawiają widzenie o zmierzchu. Najlepszą kuracją odrobaczającą dzieci jest wywieźć je do lasu, rano, na czczo i nakarmić świeżymi jagodami do syta.
Bratek polny
Oczyszcza organizm, poprawia przemianę materii, działa moczopędnie, uszczelnia naczynia krwionośne, obniża ciśnienie krwi, działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie, przynosi ulgę w podrażnieniach oczu, łagodzi zmiany skórne, poprawia stan włosów i paznokci, duże dawki mogą wzmagać pocenie się oraz działać przeczyszczająco.
BRZOZA BRODAWKOWATA
Przetwory z suszonych liści brzozy wykazują działanie oczyszczające organizm ze szkodliwych substancji, moczopędne, napotne, ochronne na miąższ wątroby, wzmacniające cebulki włosowe. Sok ze świeżych liści brzozy pobudza funkcjonowanie kłębków nerkowych, działa odtruwające, moczopędnie, napotnie i żółciopędnie. Pączki brzozy działają przeciwzapalnie na skórę. Huba brzozowa czarna i biała wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, wzmacniające, przeciwbólowe, zwiększające odporność organizmu, a także pobudza wytwarzanie interferonu. Stwierdzono również działanie przeciwnowotworowe, zmniejszające niebezpieczeństwo przerzutów i wydłużające okres przeżycia. Sok z brzozy wykazuje działanie wzmacniające, oczyszczające, regulujące przemianę materii, zapobiegające powstawaniu kamieni nerkowych.
BURAK ZWYCZAJNY
W związku z zawartością żelaza i kobaltu ma właściwości krwiotwórcze . Ma bardzo korzystny wpływ na jelita, gdyż hamuje w nich procesy gnilne oraz przeciwdziała zaparciom. Leczy również nadciśnienie. Najcenniejsze są właściwości oczyszczające i przeciwnowotworowe buraka czerwonego. W celach leczniczych stosuje się głównie w postaci świeżego soku, ale również w formie zagęszczonego koncentratu soku i soku kiszonego. Mocny, esencjonalny barszcz, gotowany bez produktów zwierzęcych i sztucznych dodatków jest również lekiem, zwłaszcza z dodatkiem kiszonego soku.
BYLICA PIOŁUN
Piołun jest jednym z najbardziej gorzkich ziół, podobne do niego
są ruta i centuria . Gorycz piołunu jest wyczuwalna w stężeniu 1 :800 .
Ziele piołunu pobudza wydzielanie soków trawiennych, zwłaszcza
żołądka, ale również wątroby, trzustki i jelit, poprawia apetyt, trawienie i przyswajanie pokarmów. Działa również rozkurczowo na cały przewód pokarmowy, drogi moczowe i na macicę, a także odkażająco i przeciw robaczo, truje owsiki i pasożyty skórne : wszy i świerzbowce. Piołun stosujemy w niestrawności, w niedokwaśności, przy braku apetytu, w przewlekłym nieżycie przewodu pokarmowego, w zgadze. w odbijaniu, we wzdęciach, w bólach brzucha, w zaparciach, w niewydolności trzustki. W postaci lewatywy podajemy przeciw owsikom i glistom u dzieci. Piołun jest bardzo mocnym ziołem i nie można przekraczać zalecanych dawek oraz należy robić przerwy w kuracji. Nie wolno stosować u kobiet w ciąży i matek karmiących.
BYLICA POSPOLITA
Ziele bylicy pospolitej działa wzmacniająco, oczyszczająco, pobudzająco na czynności wydzielnicze żołądka i wątroby, usprawnia trawienie i przyswajanie pokarmów, obniża napięcie mięśni gładkich jelit i dróg żółciowych, pobudza macicę, reguluje miesiączki, pobudza układ nerwowy, działa moczopędnie i przeciwreumatycznie, w większych dawkach działa toksycznie na glisty jelitowe i owsiki. Korzeń bylicy pospolitej działa wzmacniająco, rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, łagodząco w przypadku bóli neurogennych i pobudzająco na krwawienia miesięczne. Ziele piołunu działa podobnie, przy czym bardziej stymulujące działanie wpływa na wytworzenie soków trawiennych żołądka, jelit i trzustki. Działa również na te same funkcje jak bylica pospolita, ale znacznie mocniej, a więc należy uważać z ilością ziół i z długością kuracji.
CEBULA JADALNA
Cebula wykazuje działanie ogrzewające, wykrztuśne, śluzo twórcze na błony śluzowe układu oddechowego, bakteriobójcze pobudzające apetyt i usprawniające trawienie, przeciw robacze, gojące rany, przeciwreumatyczne, przeciwbólowe, obniżające ciśnienie krwi i poziom cukru, witaminizujące, wzmacniające odporność, przeciwnowotworowe.
CHABER BŁAWATEK
W lecznictwie stosuje się suszone kwiaty, przy czym właściwości lecznicze mają zabarwione, nie wypłowiałe kwiaty. Działają one silnie moczopędnie i słabo żółciopędnie, przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie, pobudzają krwawienia miesięczne u kobiet. Stosuje się chaber w chorobach nerek, w niedostatecznym wydalaniu moczu, w obrzękach spowodowanych zastojem wody w organizmie, w zapaleniu kłębuszków nerkowych, w zapaleniu miedniczek nerkowych, w kamicy moczowej. Zewnętrznie chaber jest bardzo dobrym lekiem w zapaleniu spojówek, a także w nadwrażliwości oczu na światło. Działa skutecznie a zarazem łagodnie.
Chmiel
Regularne stosowanie chmielowego naparu wspomoże walkę z łupieżem i zapobiega wypadaniu włosów. Chmiel pozostawia na włosach nie tylko przyjemny aromat, ale sprawi, że będą miały ładny połysk, będą puszyste, bardziej elastyczne i dłużej świeże. Ksantohumol, związek grupy flawonoidów, ma działanie przeciwutleniające aż czterokrotnie silniejsze od witaminy C. Substancja ta dodatkowo ma właściwości przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze.
CHRZAN POSPOLITY
W medycynie ludowej lecznicze właściwości chrzanu znane były od dawna. Wykorzystywano przeciwbólowe właściwości chrzanu i robiono okłady z liści, z plastrów i z miazgi korzenia w przypadku bólu głowy, bólu zębów i bolących stawów dotkniętych reumatyzmem. Wykorzystywano również antybiotyczne, oczyszczające i udrażniające działanie substancji lotnych chrzanu i podawano starty chrzan do wąchania w przypadku bólu głowy i omdlenia oraz nacierano piersi kaszlącym dzieciom. Bakteriobójcze właściwości chrzanu wykorzystywano również do przechowywania żywności. Chrzan wykazuje działanie bakteriobójcze, grzybobójcze, pobudzające czynności wydzielnicze żołądka i wątroby, oczyszczające, udrażniające, wykrztuśne i odkażające drogi oddechowe, moczopędne, przeciwbólowe, przeciwskurczowe, przeciwreumatyczne, poprawia ruchowość stawów, wzmacnia odporność, poprawia przemianę materii, drażni skórę.
CYTRYNA
Cytrynę stosuje się w awitaminozach, w stwardnieniu tętnic, w żółtaczce, w nieżycie żołądka, w puchlinie wodnej, w kamicy moczowej, w gośćcu, w podagrze, w zapaleniu korzonków nerwowych. Zewnętrznie sok z cytryny stosuje się do płukania gardła, w egzemie i w grzybicy skóry.
Czarna Rzepa
Wyciągi z czarnej rzodkwi posiadają silne właściwości moczopędne, odtruwające, żółciopędne i żółciotwórcze, odkażające przewód pokarmowy i układ żółciowy, rozkurczowe, wiatropędne, pobudzające krążenie krwi i przeciwreumatyczne. Sok z czarnej rzepy hamuje wydzielanie łoju, a zarazem podnosi wilgotność skóry. Hamuje rozwój grzybów i bakterii. Pobudza ukrwienie skóry. Dostarcza komórkom cenne elektrolity i drobnocząsteczkowe organiczne składniki odżywcze. Pobudza gojenie ran.
CZARNY BEZ
Wyciągi z kwiatów bzu czarnego uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne, rozszerzają naczynia wieńcowe, poprawiając krążenie krwi w obrębie serca. Ułatwiają odkrztuszanie zalegającej wydzieliny śluzowej w drogach oddechowych. Obniżają gorączkę, działają napotnie. Wzmagają diurezę i wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii. Mają też wpływ spazmolityczny na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i dróg moczowych.
CZEREŚNIA
Czereśnie wykazują działanie oczyszczające, odtruwające, przeciwreumatyczne, moczopędne, rozwalniające, odświeżające, regulujące pracę żołądka, śledziony
i wątroby, remineralizujące, krwiotwórcze, zwiększające odporność, poprawiające funkcjonowanie gruczołów wydzielania wewnętrznego. Największe właściwości lecznicze mają świeże owoce i sok ze świeżych owoców. Najlepiej przeprowadzić w lecie kilkudniową
mono dietę oczyszczającą, poprzedzoną mono dietą zbożową.
CZOSNEK POSPOLITY
Wykazuje działanie bakteriobójcze, niszczy liczne drobnoustroje, drożdże, grzyby, wirusy. Zabija pasożyty jelitowe, zwłaszcza glisty i owsiki, a nawet obezwładnia tasiemce. Wywiera znaczące działanie na przewód pokarmowy, zwiększa wydzielanie soków trawiennych, pobudza wytwarzanie żółci i ułatwia jej przepływ, wzmaga przyswajanie pokarmów, hamuje nadmierną fermentację i ułatwia odejście gazów. Działa również leczniczo na układ oddechowy, niszczy bakterie, zmniejsza skurcze i stan zapalny, pobudza wydzielanie śluzu, ułatwia odkrztuszanie i łagodzi uczucie duszności. Działa również na układ krążenia, obniża ciśnienie krwi, zwalnia puls i zwiększa siłę skurczu. Wykazuje działanie przeciwmiażdżycowe, obniża poziom cholesterolu i kwasów tłuszczowych we krwi, stwierdzono również działanie przeciwcukrzycowe, przeciwreumatyczne, przeciwnowotworowe i wzmacniające, zwiększające ogólną odporność organizmu.
DRAPACZ LEKARSKI
Substancje goryczowe drażnią zakończenia nerwów w kubkach smakowych i zwiększają wydzielanie śliny i soku żołądkowego, szczególnie kwasu solnego i usprawniają trawienie białka, poprawiają łaknienie i trawienie u osób cierpiących na brak apetytu, natomiast u osób, u których procesy trawienia przebiegają prawidłowo efekt pobudzenia jest niewielki. Drapacz wykazuje również właściwości odkażające, zwiększa wydalanie moczu, reguluje przemiano materii, działa oczyszczające, przeciw krwotocznie i mineralizująco.
DROŻDŻE
Drożdże są grzybami. Są gatunkiem kosmopolitycznym i występują wszędzie. Zawierają bardzo dużo witamin z grupy B, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu, a zwłaszcza systemu nerwowego, włosów i skóry. Większość witamin z grupy B, w warunkach fizjologicznych, jest syntetyzowana w jelicie grubym przez bakterie fermentacyjne. W przypadku nieprawidłowej fermentacji w jelicie grubym i w przypadku objawów niedoboru witamin z grupy B (niepokój, depresja, zmęczenie, zapominanie, niezdolność do koncentracji, kłopoty z oczami, ze skórą i z włosami, otyłość, należy przeprowadzić kurację drożdżami.
DYNIA ZWYCZAJNA
Właściwości lecznicze wykazują głównie odmiany dyni o miąższu pomarańczowym. W celach leczniczych stosuje się miąższ dyni, sok dyni, wywar z miąższu i świeże nasiona dyni. Miąższ gotowany z kaszą jaglaną i sok stosuje się w zaburzeniach przemiany materii, w cukrzycy, w obrzękach spowodowanych niewydolnością serca, nerek i pęcherza moczowego, w nadciśnieniu, w zaparciach. Świeże nasiona dyni wykazują działanie przeciw robacze, porażają układ nerwowy pasożytów i są absolutnie nietoksyczne dla człowieka.
Dziewanna
Kwiaty dziewanny stosuje się jako składnik rozjaśniający włosy i nadający im połysk. Zastosowana na włosy, dzięki zawartej w niej wysokiej zawartości krzemu, wspomaga leczenie łupieżu oraz hamuje wypadanie włosów wzmacniając cebulki włosowe. Wykrztuśne, napotne, antybakteryjne, przeciwwirusowe, zmniejsza wydzielanie łoju, wspomaga gojenie się ran, łagodzi i nawilża skórę, wspomaga leczenie łupieżu, hamuje wypadanie włosów wzmacniając cebulki włosów, nadaje połysk i miękkość włosom, barwi włosy na jasny kolor, ma działanie łagodzące w przypadku podrażnień, oparzeń, łagodzi ból gardła, ma działanie wykrztuśne.
DZIURAWIEC ZWYCZAJNY
Dziurawiec wykazuje wielokierunkowe działanie. Działa on rozkurczowo, przeciwzapalnie, ściągająco, przeciwbakteryjnie, przeciwbólowo, żółciopędnie, żółciotwórczo, ułatwia przepływ żółci w drogach żółciowych, zapobiega zastojom żółci w woreczku żółciowym i powstawaniu kamieni żółciowych, działa moczopędnie, usuwa zbędne produkty przemiany materii i zapobiega powstawaniu kamieni moczowych, działa krwiotamująco, hamuje drobne krwawienia i uszczelnia ściany naczynek włośniczek, działa wzmacniająco, regenerująco i uspokajająco na system nerwowy, działa przeciwnowotworowo, na skórę działa ściągająco, przeciwzapalnie i krwiotamująco.
FASOLA ZWYCZAJNA
W celach leczniczych stosuje się suszone, niedojrzałe strąki fasoli, odmian kwitnących na biało, nasiona czerwone i nasiona czarne. Strączki fasoli działają przeciwcukrzycowo, moczopędnie i oczyszczająco. Stosuje się w cukrzycy, w reumatyzmie, w artretyzmie,
w kamicy moczowej, w zatrzymaniu moczu, w puchlinie wodnej, w obrzękach spowodowanych niewydolnością serca i nerek, w zapaleniu żył i w wyrzutach skórnych na twarzy oraz w łuszczycy. Wszystkie nasiona fasoli wykazują działanie oczyszczające organizm z toksyn różnego pochodzenia. Aby wykazały działanie lecznicze i nie działały wzdymające, nie należy ich łączyć z produktami pochodzenia zwierzęcego, lecz gotować z dodatkiem wodorostów morskich lub z tymiankiem czy z majerankiem. Wodę po namoczeniu należy wylać. Nasiona czarne bardziej oczyszczają i wzmacniają układ moczowo płciowy, a nasiona czerwone bardziej oczyszczają krew i wątrobę.
GERANIUM, czyli ANGINKA (PELARGONIA)
Olejek geraniowy ma właściwości antyseptyczne i stosujemy go do leczenia chorób płucnych, przeziębienia, grypy, kataru, kaszlu i w przypadku kłopotów z zatokami. Wspaniale udrażnia drogi oddechowe, a więc jest doskonały przy uczuciu zatkania nosa, uszu, gardła oraz przy utrudnionym oddechu. Stosujemy także przy infekcjach skóry, w trądziku, w egzemie, w opryszczce, w rozstępach skóry, na rany i wrzody oraz przy leczeniu łupieżu i na wszy. Jego uspokajające i tonizujące właściwości wykorzystujemy do leczenia
chorób układu nerwowego, apatii, przygnębienia, napięcia, depresji, lęków, zaburzeń emocjonalnych i związanych z nimi zaburzeń seksualnych. Ma właściwości estrogenne i łagodzi objawy menopauzy. Reguluje gospodarkę płynami i krążenie krwi. Przeciwbólowe właściwości wykorzystujemy do leczenia bólu głowy, uszu i bóli menstruacyjnych.
GLISTNIK JASKÓŁCZE ZIELE
Glistnik wykazuje działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowych, narządów rodnych i oskrzeli, a w związku z tym działaniem wykazuje działanie moczopędne, żółciopędne, ułatwiające wypróżnianie i przywracające
prawidłową perystaltykę jelit oraz przeciwbólowe w przypadku bólu przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i bóli menstruacyjnych. Glistnik wykazuje również działanie żółciotwórcze i przeciwdziałające zastojom żółci. Stwierdzono również działanie bakteriobójcze, grzybobójcze, uspokajające, antyalergiczne, znane są przypadki działania antyrakowego w wypadku zmian skóry i błon śluzowych. Glistnik podnosi ciśnienie krwi i poprawia przemianę materii.
GŁÓG DWUSZYJKOWY I JEDNOSZYJKOWY
Wyciągi z kwiatostanów głogu wykazują działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie jelit, macicy, dróg moczowych i naczyń krwionośnych. Najważniejsze jest jego działanie rozkurczowe na naczynia wieńcowe serca. Zmniejszenie napięcia ścian naczyń serca powoduje ustąpienie bólu i uczucia duszności, zwiększenie dopływu krwi, co powoduje dotlenienie mięśnia sercowego i usunięcie szkodliwych metabolitów. Głóg działa bezpośrednio na mięsień sercowy, wzmaga siłę skurczu i zmniejsza jego częstotliwość, dzięki temu następują dłuższe przerwy między skurczami i lepszy wypoczynek serca.
Przetwory z głogu działają korzystnie na naczynia mózgowe. Rozkurcz i rozszerzenie tych naczyń powoduje lepsze ukrwienie, dotlenienie i odżywienie mózgu, co przeciwdziała anemizacji mózgu. To działanie ma ogromne znaczenie dla ludzi starszych ze zmianami miażdżycowymi, tym bardziej że głóg działa łagodnie i długotrwale i nie nastręcza obaw o niebezpieczne komplikacje, jakimi są uszkodzenia naczyń dotkniętych miażdżycą . Głóg obniża ciśnienie krwi. Alkoholowe wyciągi z kwiatostanów głogu działają również uspokajająco i kojąco na system nerwowy. Owoce głogu wykazują działanie podobne, przy czym mają działanie bardziej wzmacniające, a w mniejszym stopniu rozkurczowe.
GORCZYCA BIAŁA
Używane są nasiona gorczycy białej . Smak nasion jest ostry, drapiący, ale łagodniejszy niż nasion gorczycy czarnej. Nasiona gorczycy białej działają powlekająco, przeciwzapalnie, łagodząco na błony śluzowe żołądka, pobudzają czynności żołądka, poprawiają perystaltykę jelit, spulchniają masy kałowe. Stosujemy w nieżytach żołądka i jelit, w nadkwasocie, w chorobie wrzodowej, w niestrawności, we wzdęciach, w zaparciach, w otyłości, w wycieńczeniu pochorobowym. Zewnętrznie, w postaci poduszek stosuje się całe nasiona gorczycy białej w bólach reumatycznych, stawowych i mięśniowych, w nerwobólach, w bólach głowy, zwłaszcza pochodzących z zapalenia zatok przynosowych.
GORCZYCA CZARNA
Używane są nasiona gorczycy czarnej. Mają one zapach mocny, drażniący do łez oraz smak bardzo ostry i palący. Z nasion gorczycy czarnej otrzymuje się olej gorczyczny, który wchodzi w skład różnych mazideł, służących do wcierania w skórę w bólach reumatycznych i w nerwobólach. Nasiona gorczycy czarnej działają podobnie jak bańki, rozszerzają naczynia krwionośne skóry. powodują zaczerwienienie i uczucie pieczenia skóry, przy dłuższym kontakcie powodują uszkodzenie skóry. Stosuje się w postaci okładów
z rozdrobnionych nasion z wodą w przypadku bólów reumatycznych. nerwobólów, w zapaleniu korzonków nerwowych, w bólach ścięgien. w ostrych nieżytach oskrzeli, w zapaleniu płuc. Okład może pozostać na skórze do dziesięciu minut.
GOŹDZIKOWIEC KORZENNY
Używamy suszonych pączków kwiatowych i olejku. Wykazuje działanie pobudzające, antyseptyczne. przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, miejscowo przeciwbólowe, rozkurczowe, łagodzące, wiatropędne. zapobiegające wymiotom. Goździki żujemy w stanach zapalnych i w bólach jamy ustnej, gardła i zębów. Dawniej stosowano goździki w omdleniach, w chorobach mózgu, w kołataniu serca, w braku apetytu i innych dolegliwościach trawiennych.
GROCH ZWYCZAJNY I GROSZEK
Nasiona grochu są bardzo zasobne w cenne białko, witaminy zwłaszcza z grupy B i w sole mineralne (fosfor . cynk, mangan, miedź. molibden, kobalt, bor i jod. Działają odżywczo, wzmacniająco, oczyszczająco i przeciwmiażdżycowo. Napary z młodego ziela groszku działają wykrztuśnie i są lekiem w chronicznym zapaleniu oskrzeli, w ropniach płuc, w zapaleniu płuc i w bezsenności. Odwar z korzenia jest środkiem nasercowym.
GRUSZA ZWYCZAJNA
W lecznictwie używamy odwarów z suszonych owoców dzikiej gruszy. Zalecane są w gorączce, w kaszlu, w biegunce i jako środek moczopędny w kamicy moczowej. W medycynie ludowej próchnem z drzewa gruszy zasypywano trudno gojące się rany, oparzenia i odparzenia. Liście gruszy mają takie same działanie jak liście prawnie chronionej, ginącej mącznicy, a więc mogą być stosowane w infekcjach układu moczowego i w kamicy moczowej.
GRYKA ZWYCZAJNA
W lecznictwie używane jest ziele gryki zbierane i suszone w czasie kwitnienia. Działa oczyszczająco na organizm i obniża ciśnienie krwi . Stosuje się w dolegliwościach wieku podeszłego, w reumatyzmie i w łuszczycy. Kasza gryczana zawiera dużo minerałów, w tym wapnia, żelaza, miedzi i fosforu, a także dużo witamin z grupy B. Działa ogrzewająco na organizm, wzmacnia krew i nerki. Jest dobrym lekiem w przypadku nadmiernych krwawień miesięcznych. W lecznictwie ludowym stosowano odwar z kaszy w biegunce.
HYZOP LEKARSKI
Hyzop wykazuje wszechstronne działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe, przeciw nieżytowe i przeciwpotne, stwierdzono rozkurczowe i wiatropędne działanie przetworów z hyzopu na przewód pokarmowy, które powoduje przywrócenie prawidłowych
ruchów perystaltycznych jelit, zniesienie uczucia bólu i pełności, umożliwienie odejście gazów i wypróżnienie. Substancje gorzkie hyzopu działają stymulująco na przewód pokarmowy, zwiększają łaknienie. pobudzają wydzielanie soków trawiennych, poprawiają trawienie i przyswajanie pokarmów. Garbniki działają przeciwbakteryjnie i ściągająco. Cenne jest również wykrztuśne działanie hyzopu na układ oddechowy. Olejki eteryczne i związki trójterpenowe podane doustnie i podczas inhalacji powodują podrażnienie błon śluzowych, wzmożenie wytwarzania płynnego śluzu oskrzelowego i pobudzanie
ruchów nabłonka rzęskowego, co ułatwia odkrztuszanie. Hyzop wykazuje również działanie rozkurczowe na układ krążenia, zmniejsza napięcie obwodowych naczyń krwionośnych. Stosowany zewnętrznie na skórę i błony śluzowe wykazuje działanie ściągające, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwkrwotoczne, dzięki garbnikom, olejkom eterycznym i związkom trójterpenowym.
IMBIR LEKARSKI
Imbir wykazuje działanie ogrzewające, stymulujące i wzmacniające, zwłaszcza na żołądek i nerki, regenerujące, transformujące oraz poruszające złogi materii i zastoje krwi i energii, poprawiające krążenie wewnętrznie i miejscowo, osuszające, odtruwające, antytoksyczne, przeciwwymiotne, rozkurczowe, wiatropędne, napotne, wykrztuśne, antyseptyczne. Imbir poprawia apetyt i trawienie, niweluje uczucie pełności, zwłaszcza po spożyciu pokarmów tłustych. Bezcenną właściwością imbiru jest jego działanie odtruwające, które polega na unieczynnianiu różnych szkodliwych czynników w organizmie i to zarówno toksyn, które powstały w procesie wadliwej przemiany materii, jak i toksyn, które dostały się do organizmu z zewnątrz z pożywieniem lub z nieprawidłowo podanymi lekami. Imbir uruchamia naturalne procesy odtruwania organizmu i niszczy toksyny (spala) nie naruszając pozostałych struktur i funkcji organizmu. Na układ oddechowy imbir działa wykrztuśnie i napotnie, rozgrzewa płuca i likwiduje dreszcze, przeciwdziała penetracji zimna i toksyn do głębszych warstw organizmu.
JABŁOŃ DOMOWA I DZIKA
W lecznictwie używane są całe, świeże jabłka, świeży tarty miąższ, świeży sok, świeżo duszony owoc, suszony owoc, suszoną skórkę. Jabłka mają smak słodki i charakter chłodny, nawilżający. Jabłka działają odżywczo, wzmacniająco, oczyszczająco, moczopędnie,
przeciwreumatycznie, przeciwartretycznie, obniżają poziom cholesterolu we krwi. Działanie jabłka zależy od stanu organizmu. W związku z ich ochładzającym charakterem, przy dużym nadmiarze starych zdenaturowanych tłuszczów w organizmie jabłka ścinają ich powierzchnię i utrudniają usuwanie z organizmu, a normalnie doskonale oczyszczają i zapobiegają powstawaniu złogów. Tarte jabłka stosuje się w biegunce, zwłaszcza u niemowląt i u małych dzieci, w czerwonce, w owrzodzeniu żołądka i w kolce wrzodowej. Świeże, duszone owoce stosuje się w biegunce, w nieżytach żołądka i jelit oraz w infekcjach jelit. Całe dojrzałe jabłka spożywamy w przypadku zaparcia związanego z przegrzanym żołądkiem a także w uderzeniach krwi do głowy. Całe kwaśne jabłka działają moczopędnie i jemy je w przypadku zapalenia pęcherza i w infekcji dróg moczowych. Napar z całych jabłek stosujemy w bólach reumatycznych, w kolce jelitowej, w chorobach przeziębieniowych z gorączką, w nieżycie oskrzeli, w anginie, w reumatyzmie, w podagrze i w nieżycie dróg oddechowych. Skuteczniejszy jest napar ze skórki jabłek .
JARZĄB POSPOLITY (JARZĘBINA)
Owoce jarzębiny działają wzmacniająco, witaminizująco, moczopędnie, przeciwzapalnie w obrębie dróg moczowych i błon śluzowych przewodu pokarmowego, a także ściągająco, przeciwbiegunkowo i przeciwmiażdżycowo. Kwiaty jarzębiny działają rozwalniająco, moczopędnie i pobudzająco na krwawienia miesięczne.
JASNOTA BIAŁA
Kwiaty jasnoty działają regenerująco, oczyszczająco i przeciwzapalnie na błony śluzowe różnych narządów, działają uszczelniająco na ściany drobnych naczyń krwionośnych oraz oczyszczająco i regulująco na układ rozrodczy kobiet. Stosujemy ją w nieżytach dróg
oddechowych, krtani, gardła i oskrzeli, w chrypce, w męczącym bolesnym kaszlu, w nieregularnych, bolesnych, przedłużających się i obfitych miesiączkach, w białych upławach wewnętrznie i w formie irygacji (do płukania), we wszelkich stanach ropnych płuc i dróg oddechowych, układu pokarmowego, zwłaszcza odbytu i odbytnicy, układu rozrodczego i skóry.
JEMIOŁA POSPOLITA
Ziele jemioły wykazuje działanie oczyszczające organizm ze złogów i toksyn powstałych z nadużywania produktów pochodzenia zwierzęcego. Działa na układ krążenia, oczyszczająco i rozkurczowo, obniża ciśnienie krwi, poprawia obieg krwi i działa przeciwkrwawniczo i przeciwmiażdżycowo, wzmacnia serce. Jemioła działa również moczopędnie, obniżając poziom kwasu moczowego, wykazuje działanie przeciwartretyczne, wzmaga również przemianę materii, poprawia funkcjonowanie gruczołów wydzielania wewnętrznego, działa przeciwpadaczkowo i ogólnie wzmacnia. Wykryte w jemiole związki o działaniu cytostatycznym i kancerostatycznym, które nie rozpuszczają się w wodzie i działają przeciwrakowo po bezpośrednim wstrzyknięciu do guza nowotworowego.
JESION WYNIOSŁY
W lecznictwie używamy korę z młodych gałązek jesionu i młode suszone liście. Kora i liście jesionu działają napotnie, moczopędnie, przeciwreumatycznie, przeciwartretycznie, poprawiają przemianę materii, działają żółciopędnie, a kora ponadto działa ściągająco
i przeciwbiegunkowo. Stosowana jest w stanach zapalnych błon śluzowych, w wybroczynach krwawych świadczących o kruchości naczyń, w miażdżycy, w nadciśnieniu, w kamicy moczowej, w reumatyzmie, w artretyzmie.
JEŻÓWKA PURPUROWA
W latach pięćdziesiątych zyskała światowy rozgłos gdyż stwierdzono, że wykazuje działanie antywirusowe, przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne, i zastosowano ją do leczenia AIDS.
Jeżówka jest dobrym lekarstwem poprawiającym odporność organizmu na infekcje różnego rodzaju. W lecznictwie używamy suszony korzeń zbierany po przekwitnięciu. Jeżówka ma smak gorzki, charakter wysuszający i odświeżający. Używana jest w infekcjach nerek, grypie, katarze, w stanach zapalnych węzłów limfatycznych, w zatruciach pokarmowych, na zainfekowane rany, cieknące egzemy i na czyraki.
JEŻYNA
W lecznictwie używamy suszone liście jeżyny, czasem suszone owoce jeżyny i sok z jeżyny. Liście jeżyny wykazują działanie przeciwbiegunkowe . oczyszczające, wzmacniające, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, moczopędne i napotne, regulują przemianę materii i usuwają wraz z moczem szkodliwe metabolity. Owoce działają przeciwgorączkowo i napotnie. Liście jeżyny stosujemy w chorobach przewodu pokarmowego, w przewlekłych stanach zapalnych żołądka i jelit, w nieprawidłowej fermentacji w jelitach spowodowanej obecnością bakterii gnilnych, w biegunce, we wzdęciach, w bólach brzucha, w kolce jelitowej oraz jako lek odtruwający, oczyszczający i wzmacniający w chorobach reumatycznych, po stosowaniu dużych dawek leków chemicznych i w przypadku guzów
cyst mięśniaków i zmian nowotworowych. Używamy w formie naparu, odwaru, w mieszankach ziołowych, a najlepiej w formie suchego, sproszkowanego ziela, zażywanego po łyżeczce kilka razy dziennie. Liście jeżyny stanowią wspaniałą namiastkę herbaty. Można je przed ususzeniem podfermentować i można je mieszać wraz z liśćmi poziomki, maliny, pokrzywy, melisy i innymi liśćmi.
KALINA KORALOWA
Kora kaliny wykazuje działanie rozkurczowe na mięśnie macicy i na woreczek żółciowy. Następuje zwolnienie napięcia mięśniowego aż do osłabienia lub całkowitego zniesienia bólu. Wykazuje również działanie przeciwkrwotoczne, hamuje krwawienia z narządów rodnych i zmniejsza ryzyko poronienia. Działa również ściągająco, przeciwzapalnie, moczopędnie, wzmacnia serce i obniża ciśnienie krwi przez zwolnienie napięcia sercowo-naczyniowego. Stwierdzono również działanie cytostatyczne. Kora kaliny działa uspokajająco na system nerwowy, szczególnie gdy napięcie fizyczne jest połączone
z napięciem emocjonalnym. Likwiduje typowe napięcie barku i wstrzymania oddechu. Owoce kaliny wykazują działanie rozkurczowe, ściągające, kojące i przeciwkrwotoczne.
KALANCHOE PIERZASTE-ŻYWORÓDKA
W lecznictwie używamy ziele żyworódki najlepiej w postaci
miodku, czyli biostymulowanego i zmielonego ziela wymieszanego z miodem. Zyworódka należy do cennych roślin immunostymulujących, a więc wzmacniających siły obronne organizmu, niszczy wirusy i bakterie, działa przeciwzapalnie, oczyszcza rany i regeneruje tkanki. Łączy w sobie najcenniejsze właściwości aloesu i rumianku.
KAPUSTA
W lecznictwie jest używany sok z kapusty białej i liście kapusty. Kapusta ma smak nieco słodki, nieco ostry i nieco słony, charakter chłodny i wysuszający. Kapusta wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwreumatyczne, oczyszcza wątrobę i przeciwdziała jej przekrwieniu, ułatwia gojenie się tkanek, stymuluje rozmnażanie komórek. Świeży sok z kapusty stosujemy we wrzodach żołądka i dwunastnicy i w kuracjach oczyszczających organizm z wszelkiego rodzaju toksyn, np. w miażdżycy
i w chorobach nowotworowych. Odwar gotowany przez godzinę pije się w zapaleniu okrężnicy. Syrop pije się w kaszlu, w zapaleniu oskrzeli i w astmie . Okłady ze świeżych zmiażdżonych liści stosujemy na gorące rany, stany zapalne skóry, owrzodzenia skóry, żylaki, gorące, bolące stawy dotknięte artretyzmem, bolące sutki i przekrwienia piersi. W przypadku reumatyzmu można stosować dwa razy w tygodniu kąpiel w zmiksowanej kapuście.
KARCZOCH ZWYCZAJNY
Karczoch działa żółciopędnie, żółciotwórczo, wzmacniająco, regenerująco i ochronnie na wątrobę oraz odtruwająco, przeciwcukrzycowo, moczopędnie, przeczyszczająco i przeciwmiażdżycowo, obniża poziom tłuszczów i cholesterolu we krwi, działa również rozkurczowo na mięśnie gładkie jelit, dróg żółciowych i moczowych. Jest stosowany w chorobach wątroby i woreczka żółciowego, w niewydolności wątroby, w żółtaczce, w zastoju żółci, w kamicy żółciowej, w dolegliwościach po usunięciu woreczka żółciowego,
w zaburzeniach przemiany tłuszczowej, w miażdżycy naczyń krwionośnych, w cukrzycy, w niewydolności nerek i w białkomoczu.
KASZTANOWIEC ZWYCZAJNY
W lecznictwie jest używana kora z młodych gałązek kasztana, suszone kwiaty kasztana, owoce kasztana niedojrzałe i dojrzałe oraz czasem liście kasztana. Kasztan działa uszczelniająco na naczynia włosowate krwionośne, zmniejsza ich kruchość, przywraca elastyczność, wzmacnia odporność, poprawia krążenie krwi i ukrwienie skóry i narządów o umięśnieniu gładkim, działa przeciwobrzękowo, przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie, ściągająco i rozkurczowo. Korę i kwiaty stosujemy w obrzękach płuc, w obrzękach mózgu, a także w obrzękach podskórnych, pourazowych, w krwawieniach, w zakrzepach i w zastojach krwi, w zakrzepowym zapaleniu żył, w zapaleniu żylakowatym, w żylakach odbytu, w zapaleniu ścięgien. Zewnętrznie na oparzenia i odmrożenia oraz w zapaleniu naczyń włosowatych skóry. Owoce kasztanowca wykazują działanie promieniujące, które ustaje w ciągu roku. Noszone w kieszeni działają korzystnie w chorobie reumatycznej. Są naturalnym odpromiennikiem i dobrze jest trzymać je w mieszkaniu, zwłaszcza pod łóżkiem.
KMINEK ZWYCZAJNY
Kminek obejmuje swym działaniem przewód pokarmowy, wątrobę, drogi żółciowe, nerki, serce, układ nerwowy, układ oddechowy i skórę. Kminek działa na cały układ pokarmowy. Po podaniu doustnym stymuluje wydzielanie soku żołądkowego, zwiększa łaknienie i poprawia trawienie. Na wątrobę działa żółciopędnie i żółciotwórczo. Działa rozkurczowe na mięśnie gładkie przewodów żółciowych i jelit. Reguluje dopływ żółci i soku trzustkowego do dwunastnicy. Wykazuje działanie wiatropędne, znosi nadmierną fermentację i ułatwia bezbolesne odejście gazów, co ma szczególne znaczenie dla niemowląt, małych dzieci, młodzieży i osób w wieku podeszłym cierpiących na atonię jelit . Wykazuje również działanie wykrztuśne, bakteriobójcze, moczopędne i mlekopędne, wzmacniające układ nerwowy, serce, żołądek, śledzionę i nerki, regulujące krwawienia miesięczne. Olejek kminkowy podany zewnętrznie na skórę wykazuje działanie bakteriobójcze, grzybobójcze i niszczące pasożyty skóry (świerzb).
KOCANKA PIASKOWA
W lecznictwie używane są suszone kwiatostany kocanki. Ziele ma smak gorzki, drapiący . Kocanka wykazuje działanie pobudzające czynności żołądka i wątroby, działa żółciotwórcze oraz rozkurczowe i przeciwzapalnie na przewód pokarmowy i drogi żółciowe. Jest stosowana w niewydolności wątroby, spowodowanej uszkodzeniem miąższu, w niedostatecznym wydzielaniu żółci, w żółtaczce, w zastoju żółci, w kamicy żółciowej, po operacjach na drogach żółciowych, w stanach nieżytowych przewodu pokarmowego, w bezsoczności żołądka.
KOLENDRA SIEWNA
Drobnoowocowe odmiany kolendry mają bogatszy skład i wykazują silniejsze działanie lecznicze. Kolendra działa stymulująco na czynności wydzielnicze przewodu pokarmowego, pobudza wydzielanie soków żołądkowych, działa żółciopędnie, poprawia trawienie, w jelitach działa przeciwskurczowo, wiatropędnie i przeciwbólowo oraz hamuje rozwój drobnoustrojów jelitowych i działa przeciwrobaczo. Kolendra, a zwłaszcza olejek, zewnętrznie działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo. Kolendra jest stosowana w niestrawności, w braku apetytu, w nieżytach żołądka i jelit, we wzdęciach, w bólach brzucha, w kolce brzusznej, w biegunce, w czerwonce, w przypadku robaków obłych i w zimnicy.
KONICZYNA ŁĄKOWA
W lecznictwie używane są świeże i suszone kwiatostany wraz z szypułką i górnymi liśćmi oraz nalewka. Koniczyna ma smak słabo słodki i charakter chłodny. Ziele koniczyny działa przestrajająco, prawdopodobnie estrogennie, trawiennie, regulująco i pobudzająco na czynności wydzielnicze przewodu pokarmowego, zwłaszcza na wątrobę i woreczek żółciowy ściągająco, rozkurczowo, przeciwbiegunkowo, przeciwzapalnie, wykrztuśnie oraz moczopędnie. zmniejsza stany zapalne oskrzeli i objawy dusznicy. Koniczyna jest stosowana w nieżytach górnych dróg oddechowych, w kaszlu, w bronchicie, w kokluszu, w astmie, w biegunkach, jako ziele oczyszczające w chorobach skóry, w egzemie, w łuszczycy,
w nieregularnym miesiączkowaniu, w białych upławach . Zewnętrznie koniczynę stosujemy na stłuczenia, na trudno gojące się rany, na wrzody, na oparzenia, na ukąszenia przez owady, w świądzie skóry, do przemywania oczu, w bólach artretycznych i w podagrze, w obrzękach limfatycznych, do irygacji pochwy w przypadku świądu.
KONOPIE SIEWNE I INDYJSKIE
W lecznictwie używamy nasiona konopi, ziele i fitynę otrzymywaną z nasion. Nasiona wykazują działanie wzmacniające, osłaniające . zmiękczające, przeciwbólowe, mlekopędne, moczopędne i nasenne. Stosujemy w kaszlu, gruźlicy płuc, żylakach odbytu, żółtaczce, skazie limfatycznej, puchlinie wodnej, zapaleniu cewki moczowej. Nasiona prażone z solą stosuje się w niemocy płciowej. Mleko z nasion konopi jest lekiem w awitaminozie, chorobach dróg moczowych, kolce nerkowej, zaburzeniach dróg żółciowych, żółtaczce, polucjach nocnych. Odwar z ziela stosujemy w bezsenności i w padaczce. Fityna działa krwiotwórczo, stymulująco na tkankę kostną oraz wzmacniające na układ nerwowy. Stosuje się w niedokrwistości, gruźlicy, krzywicy, histerii, neurastenii. Zewnętrznie nasiona stosujemy w oparzeniach, w ropniach, w zapaleniu gruczołów sutkowych, w stanach zapalnych oczu i w gośćcu.
KONWALIA MAJOWA
W lecznictwie używa się suszonych kwiatostanów wraz z 2-3 otaczającymi je liśćmi. Ziele konwalii wykazuje działanie nasercowe, wzmacniające serce i regulujące częstotliwość i siłę skurczów. Stosuje się w niewydolności serca, w częstoskurczu, w sercu starczym, w kołataniu serca, w osłabieniu skurczów serca, w zaburzeniach rytmu serca, w obrzękach związanych z jego niewydolnością. Konwalia jest cennym lekiem dla osób nadwrażliwych na inne leki. Nie poleca się stosowania konwalii w sposób nieprofesjonalny, gdyż jest ona silnym lekiem, a substancje czynne w stanie naturalnym występują w różnym stężeniu.
KOPER OGRODOWY
W celach leczniczych używane są nasiona kopru. Działają one pobudzająco na żołądek, znoszą nadmierna fermentację i hamują rozwój drobnoustrojów w jelitach, działają rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i dróg żółciowych, działają mlekopędnie i słabo moczopędnie. Są stosowane w niestrawności, w kolce, we wzdęciach brzucha, w skurczach żołądka. Podajemy matkom karmiącym na zwiększenie laktacji, przy czym substancje lecznicze przechodzą do mleka i działają regulująco na czynności trawienne niemowląt, likwidują skurcze, wzdęcia i bóle brzuszka. Koper ogrodowy jest środkiem łagodnym i jest stosowany również u niemowląt, małych dzieci oraz u osób schorowanych i starszych.
KOPER WŁOSKI, czyli FENKUŁ
Przetwory z fenkułu wykazują podobne działanie jak kminku, przy czym działają bardziej na układ oddechowy, wykrztuśnie, przeciwzapalnie i dezynfekująco, poprawiają krążenie i działają mlekopędnie. Działanie na układ trawienny jest delikatniejsze i dlatego wykorzystywany jest w pediatrii. Wzmacnia śledzionę, nerki i układ moczowo-płciowy, pobudza macicę.
KOZIERADKA
Nasiona kozieradki pobudzają czynności wydzielnicze i wzmagają mechanizmy odpornościowe. Zwiększają wydzielanie śliny, soku żołądkowego i trzustkowego, ułatwiają trawienie i przyswajanie składników pokarmowych, zwłaszcza aminokwasów. Wykazują działanie ogólnie wzmacniające i powodują przyrost wagi ciała . Pobudzają czynność szpiku kostnego i przyczyniają się do zwiększenia ilości czerwonych ciałek krwi i liczby białych krwinek, a tym samym powodują zwiększenie odporności organizmu na inwazję drobnoustrojów chorobotwórczych. Wykazują również działanie lokalnie zmiękczające, przeciwzapalne, powlekające, wykrztuśne, mlekopędne, obniżają poziom cukru we krwi, poprawiają przemianę materii, wzmacniają nerki i zwiększają popęd płciowy.
KOZŁEK LEKARSKI (WALERIANA)
Kozłek wykazuje działanie rozkurczowe. uspokajające i nasenne. Działanie rozkurczowe obejmuje mięśnie gładkie przewodu pokarmowego a także ściany naczyń krwionośnych, co powoduje obniżenie ciśnienia krwi. Wraz z działaniem rozkurczowym następuje zwiększenie wydzielania soków trawiennych i działanie wiatropędne oraz przeciwbólowe, szczególnie jeżeli przyczyną dolegliwości był stan nerwowy pacjenta. Działanie uspokajające na ośrodkowy układ nerwowy zależy od dawki leku. Mniejsza dawka powoduje pobudzenie ośrodka oddechowego i naczynioruchowego, większe dawki powodują obniżenie wrażliwości ośrodków mózgowych i tłumienie refleksów motorycznych i psychicznych. Działa uspokajająco na nerwy nie dając efektów ubocznych. Stwierdzono również działanie przeciwcukrzycowe z jednoczesnym zmniejszeniem częstotliwości oddawania moczu oraz osłabieniem uczucia pragnienia. Kozłek wykazuje
również działanie robakobójcze na glisty i owsiki, a także działa korzystnie na skórę głowy przy łupieżu i łojotoku, w niektórych dermatozach i w stanach zapalnych oczu.
KROKOSZ BARWIERSKI
Zarówno wyciągi wodne, wodno-alkoholowe, jak i olej krokoszowy obniżają poziom glukozy, LDL i cholesterolu we krwi, działając przeciwmiażdżycowo i przeciwcukrzycowo. Wyciągi alkoholowe i wodno-alkoholowe z krokosza wzmagają skurcze macicy i pobudzają miesiączkowanie. Składniki krokoszowe hamują stany zapalne skóry i układowe. Regulują wypróżnienia, wzmagają wydzielanie potu i diurezę. W większych dawkach może działać rozwalniająco, zwłaszcza olej krokoszowy. Olej krokoszowy zastosowany na skórę działa zmiękczająco.
KRWAWNIK
Jest skutecznym środkiem w leczeniu wielu problemów z włosami, takich jak łupież, swędzenie, przetłuszczanie się skóry głowy i zapobieganie siwieniu. Regularne stosowanie wody z krwawnika ma bardzo korzystny wpływ na kondycję włosów. Krwawnik uzdrawia włosy, łagodzi skórę głowy, zapobiega stanom zapalnym, naprawia rozdwojone końcówki i zmniejsza wypadanie włosów, zwiększając wzrost komórek tworzących mieszki włosowe. Olejek stosowany jest w produkcji wielu maści i kremów przyspieszających gojenie ran i wrzodów.
KUKURYDZA ZWYCZAJNA
Znamiona kukurydzy działają stymulujące, rozkurczowe i przeciwzapalnie na wątrobę, woreczek żółciowy i drogi żółciowe oraz na nerki, pęcherz i drogi moczowe. Powodują zwiększenie wydzielania żółci, zmniejszają jej lepkość i zawartość bilirubiny, zmniejszają napięcie mięśni gładkich dróg żółciowych i ułatwiają przepływ żółci do dwunastnicy. Zwiększają diurezę, a szczególnie ilość usuwanych z moczem moczanów, fosforanów i szczawianów. Działają również regulujące na krzepliwość krwi i obniżają ciśnienie krwi.
Olej kukurydziany tłoczony na zimno obniża poziom cholesterolu we krwi. Kleik z nasion kukurydzy działa osłaniająco, gojąco i regenerująco na błony śluzowe żołądka i jelit, zwłaszcza w chorobie wrzodowej.
LAWENDA
Kwiaty lawendy wykazują działanie rozkurczowe i stymulujące czynności wydzielnicze różnych narządów również gruczołów wydzielania wewnętrznego. Zwiększają wydzielanie soku żołądkowego oraz wytwarzanie żółci przez komórki wątroby, poprawiają jej przepływ przez drogi żółciowe, usprawniają procesy trawienia i przyswajania pokarmów, działają wiatropędnie. Rozkurczowe działanie na mięśnie gładkie dróg żółciowych, jelit i dróg moczowych powoduje ustąpienie lub osłabienie bólu. Stwierdzono również
działanie moczopędne, napotne i pobudzające krążenie. Olejek eteryczny działa bezpośrednio na ośrodkowy układ nerwowy, osłabia spontaniczną aktywność ruchową ludzi i zwierząt, znosi uczucie napięcia nerwowego i uczucie niepokoju, ułatwia zasypianie, działa odprężająco i wzmacniająco na system nerwowy. Wewnętrznie działa również wykrztuśnie, bakteriobójczo, a zewnętrznie gojąco, przeciwbólowo, przeciwświądowo, antyseptycznie, bakteriobójczo i grzybobójczo, niszczy wszy.
LEN ZWYCZAJNY
Siemie lniane wykazuje działanie odżywcze i wzmacniające, a także osłaniające, powlekające, kojące, przeciwzapalne i regenerujące. Wodne wyciągi powlekają cienką warstwą błony śluzowe przełyku, żołądka, dwunastnicy i jelit i chronią te organy przed szkodliwym działaniem substancji toksycznych i żrących, zwłaszcza przed kwasami pochodzenia egzogennego i endogennego, a także przed innymi toksynami, które wiążą, unieczynniają i utrudniają ich wchłanianie. Wykazują również działanie przeczyszczające, drażnią ściany jelita grubego, przyspieszają ruchy perystaltyczne jelit, spulchniają i rozluźniają masy kałowe. Zewnętrznie nasiona lnu działają rozmiękczająco, przeciwzapalnie
i regenerująco na skórę i błony śluzowe, szczególnie oczu. Olej lniany, szczególnie zawarte w nim nienasycone kwasy tłuszczowe zw. witaminą F służą do syntezy hormonów tkankowych zw. prostaglandynami, które regulują ciśnienie krwi, krzepliwość krwi
i gospodarkę lipidami, a więc mają działanie przeciwmiażdżycowe, a także regenerują i uelastyczniają skórę. Olej lniany obniża poziom cholesterolu, działa regenerująco na błony śluzowe i skórę, zwiększa odporność skóry na czynniki zewnętrzne.
LILIA BIAŁA
W lecznictwie używa się kwiatów i cebuli lilii. Kwiaty wykazują działanie gojące. Ekstrakt olejowy z płatków lilii lub przygotowaną z niego maść stosuje się do nacierań rozgrzewających oraz na trudno gojące się rany, ropnie, wrzody, czyraki, na wyrzuty skórne, również na jęczmienie na powiece. Cebula lilii wykazuje działanie moczopędne i stosuje się ją na surowo lub w odwarze w zimnicy i w puchlinie wodnej, a zewnętrznie na stany zapalne i trudno gojące się rany.
LIPA
Płukanka z lipy nawilża włosy, nadaje się do każdego koloru włosów. Umyte włosy należy polać zimnym naparem. Za nawilżenie odpowiadają naturalnie występujące w kwiatach lipy śluzy, które dodatkowo wygładzają kosmyki. Warto zaznaczyć, że znacznie więcej śluzu zawierają świeże kwiatostany lipy niż susz. W owocach lipy znajduje się witamina F, która przedłuża żywotność włosów, zapobiega wysychaniu struktury kosmyków, chroni włosy przed wypadaniem, łamliwością i rozdwajaniem się końcówek oraz przed przedwczesnym siwieniem włosów. Ekstrakt z kwiatów lipy można stosować także pomocniczo w leczeniu łupieżu.
LUBCZYK OGRODOWY
Lubczyk działa moczopędnie, przy czym ilość moczu zwiększa się nieznacznie, ale przyspieszenie filtracji w kłębuszkach nerkowych i zwiększenie przepływu krwi przez naczynia nerkowe powoduje lepsze oczyszczenie organizmu z mocznika i innych zbędnych substancji. Wykazują również działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg moczowych i w obrębie narządów rodnych u kobiet, pobudza krwawienie miesięczne. Działa również stymulująco na czynności wydzielnicze wątroby i żołądka. Rozkurczowe i stymulujące działanie w obrębie przewodu pokarmowego powoduje lepszy przepływ żółci do dwunastnicy, poprawienie trawienia i przyswajania pokarmów, uregulowanie ruchów perystaltycznych jelit i efekt przeciwbólowy i wiatropędny, ma działanie bakteriobójcze na bakterie saprofityczne i gnilne w przewodzie pokarmowym, a więc wpływa korzystnie na procesy fermentacji w jelitach, działając odtruwająco. P-karoten zawarty w liściach jest pro witaminą A i wykazuje działanie unieczynniające wolne rodniki, czyli antyrakowe, a także działanie przeciwmiażdżycowe, ochronne na kolagen i elastynę w skórze, opóźnia procesy starzenia się, działa korzystnie na oczy.
LUKRECJA GŁADKA
Lukrecja wykazuje działanie wykrztuśne w obrębie oskrzeli, krtani i gardła, pobudza czynności wydzielnicze górnych dróg oddechowych i przywraca samoistne ruchy nabłonka rzęskowego. Działa przeciwzapalnie na błony śluzowe żołądka i jelit. Hamuje rozwój
bakterii, działa gojąco w przypadku owrzodzeń przewodu pokarmowego, działa rozkurczowo na mięśnie gładkie oskrzeli, dróg moczowych, naczyń krwionośnych i przewodu pokarmowego oraz hamuje uwalnianie się histaminy z uszkodzonych tkanek, a więc działa przeciwbólowo. Jest również środkiem przeciwalergicznym, a także stwierdzono działanie pobudzające korę nadnerczy, przeciwartretyczne i cytostatyczne, a więc działanie przeciwnowotworowe, zwłaszcza w obrębie żołądka oraz działanie wzmacniające, immunologiczne, czyli zwiększające mechanizmy obronne organizmu człowieka i zwierząt.
ŁOPIAN
Wodne i alkoholowe wyciągi z łopianu hamują rozwój bakterii i grzybów, zwiększają wydzielanie żółci, soku trzustkowego i soku jelitowego, działają rozkurczowo i hipoglikemicznie. Wzmagają wydzielanie potu i moczu, a wraz z nimi szkodliwych i zbędnych metabolitów. Sok z łopianu wzmacnia, wzmaga odporność, aktywuje procesy odnowy tkanek i reguluje wydzielanie łoju. Preparaty łopianowe hamują stany zapalne w organizmie. Do włosów jako środek przeciwko łysieniu i przeciwłupieżowy.
MACIERZANKA
Wyciągi z macierzanki działają przeciwdrobnoustrojowo, rozkurczowo, wykrztuśnie, przeciwświądowo, stymulują trawienie i wydzielanie żółci. Oficjalnie jest zalecana w leczeniu nieżytów układu oddechowego. Są także kosmetyki macierzankowe do kąpieli (sole, olejki, płyny, peelingi, żele) o działaniu odprężającym, pobudzającym krążenie krwi i rozgrzewającym.
MAGNOLIA CZERWONOKWIATOWA
W lecznictwie używamy pąków kwiatowych lub kwiatów magnolii czerwono kwiatowej. Wykazują one działanie ocieplające, grzybobójcze, przeciwbólowe, zmniejszają zaflegmienie, działają przeciwzapalnie na błony śluzowe nosa .
MAJERANEK OGRODOWY
Majeranek stymuluje układ pokarmowy, pobudza czynności żołądka, działa żółciopędnie, poprawia trawienie, znosi nadmierną fermentację jelitową, działa wiatropędnie i przeciwbiegunkowo. Działa również wzmacniająco na system nerwowy, a także rozkurczowo, moczopędnie, bakteriostatycznie, przeciwzapalnie, rozgrzewająco, przeciwnieżytowo i odflegmiająco na drogi oddechowe.
MAK POLNY
Mak polny działa rozkurczowo, osłaniająco, powlekająco, przeciwkaszlowo i kojąco na błony śluzowe dróg oddechowych, zmniejsza stan ich podrażnienia, pobudza fizjologiczne ruchy rzęskowe i ułatwia odkrztuszanie. Jednocześnie hamuje nadmierne odruchy kaszlowe, powoduje uspokojenie, a czasem senność. Zewnętrznie zmniejsza stany zapalne błon śluzowych i skóry. Informacja o narkotycznym działaniu maku polnego okazała się nieprawdziwa.
MALINA WŁAŚCIWA
Maliny wykazują działanie napotne i przeciwgorączkowe. Pobudzają funkcjonowanie gruczołów potowych i w ciągu 30-60 minut wywołują obfite poty. Wykazują również działanie moczopędne, oczyszczające, antyreumatyczne oraz odżywcze, witaminizujące, przeczyszczające i wzmacniające żołądek. Liście działają na przewód pokarmowy ściągająco, przeciwbiegunkowo, przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, oczyszczająco, zwłaszcza na jelita, i regulująco na funkcje trawienne. Mogą być stosowane również u małych dzieci. Liście jeżyny działają również łagodnie moczopędnie, regulują przemianę materii, działają oczyszczające na organizm i ułatwiają usuwanie z moczem toksycznych produktów przemiany materii. Liście maliny działają rozkurczowo na mięśnie gładkie jelit, naczyń krwionośnych oraz na macicę. Działają również moczopędnie, przeciwreumatycznie, oczyszczająco i wzmacniająco na prostatę.
MARCHEW SIEWNA
Marchew działa wzmacniająco, odżywczo, witaminizująco i oczyszczająco. Ostatnio podkreśla się niezwykle dobroczynne działanie P-karotenu, czyli prowitaminy A, która jest antyoksydantem. Ma duże znaczenie w profilaktyce nowotworów, działa przeciwmiażdżycowo, obniża poziom cholesterolu, działa korzystnie na oczy i ogólnie na błony śluzowe, na skórę, a także ochronnie na kolagen, a więc działa przeciwzmarszczkowo, czyli odmładzająco i rewitalizująco. Działa także przeciwcukrzycowo, moczopędnie i reguluje miesiączki. Marchew wykazuje też bardzo pozytywne działanie na jelita, wpływa na rozwój prawidłowej mikroflory jelitowej, a więc reguluje zaburzenia trawienne, szczególnie u dzieci, a także wykazuje działanie przeciwrobacze, niszczy owsiki i glisty ludzkie. Nasiona marchwi, a szczególnie flawonoidy działają przeciwskurczowo na
naczynia wieńcowe serca lepiej niż teobromina, a także zwiększają przepływ krwi do mięśnia sercowego, podobnie, lecz skuteczniej niż kelina z owoców aminka egipskiego, ponadto substancje te łatwo wchłaniają się w jelitach po podaniu doustnym.
MELISA
Melisa działa przede wszystkim przeciwdepresyjnie, odprężająco, uspokajająco, kojąco i regenerująco na system nerwowy, a także wzmacnia serce. Wykazuje również działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie jelit, a szczególnie na jelito grube. Znosi nadmierną fermentację, działa wiatropędnie, wzmaga wydzielanie żółci i soku żołądkowego, wzmacnia żołądek i pobudza trawienie. Działa napotnie, moczopędnie oraz mlekopędnie.
Stwierdzono również Jej właściwości przeciwzapalne, przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne.
MIĘTA PIEPRZOWA
Mięta pobudza czynności wydzielnicze żołądka i wątroby, zwiększa ilość soku żołądkowego i żółci, ułatwia trawienie i przyswajanie pokarmów, usuwa nudności, również związane z chorobą lokomocyjną, zapobiega wymiotom. Działa również rozkurczowo i obniża
napięcie mięśni gładkich dróg żółciowych, jelit i dróg moczowych, przeciwdziała zastojom żółci w pęcherzyku żółciowym, przywraca prawidłową perystaltykę jelit, umożliwia właściwe przemieszczanie się treści jelitowych i odejście gazów, działa wiatropędnie i przeciwbólowo Wykazuje również silne działanie przeciwbakteryjne w obrębie dróg żółciowych i jelit i po stosowaniu na zewnątrz. Mięta niszczy nawet bakterie oporne na działanie antybiotyków.
Działa też łagodnie uspokajająco, hipotensyjnie, a także napotnie. Olejek miętowy działa podobnie jak liście mięty, przy czym wykazuje znacznie silniejsze działanie odkażające, bakteriobójcze, przeciwzapalne, rozkurczowe, przeciwbólowe, ochładzające i uspokajające, a w mniejszym stopniu trawienne. Mentol otrzymujemy przez wymrożenie z olejku miętowego - działa jeszcze silniej odkażająco, bakteriobójczo, przeciwzapalnie, przeciwświądowo i miejscowo znieczulająco, wywołuje uczucie chłodu. Mięta należy do roślin promieniujących, jak gorczyca i kasztan.
MNISZEK POSPOLITY
Przede wszystkim mniszek działa oczyszczająco, odtruwająco i wzmacniająco na organizm . Stymuluje funkcje wydzielnicze i wzmacnia wątrobę, zwiększa ilość żółci i kurczliwość dróg żółciowych, zwłaszcza pęcherzyka żółciowego, przeciwdziała zastojom żółci i ułatwia jej przepływ do dwunastnicy, działa korzystnie na czynności wydzielnicze trzustki, pobudza wydzielanie soku żołądkowego, działa rozkurczowo, a więc normalizuje cały proces
trawienia. Ponadto działa moczopędnie i wiąże szkodliwe metabolity powstające w organizmie człowieka, działa przeciwcukrzycowo i przeciwreumatycznie. Poprawia przemianę materii. Stwierdzono również, że mniszek działa immunoregulująco, zwiększa odporność organizmu, wywiera korzystny wpływ na czynności fagocytarne białych ciałek krwi i najprawdopodobniej pobudza wytwarzanie interferonu a więc działa przeciwwirusowo. Zewnętrznie wyciągi z mniszka i świeże ziele oraz sok działają regenerująco na skórę, przyspieszają bliznowacenie i gojenie się uszkodzonej skóry.
MORWA CZARNA I BIAŁA
W lecznictwie stosujemy owoce świeże i suszone, liście, pocięte gałązki i korę korzenia. Owoce i liście mają smak słodki i charakter zimny, a gałązki mają smak gorzki i charakter obojętny. Owoce mają działanie wzmacniające i przeczyszczające. W Chinach owoce morwy białej są stosowane do wzmacniania substancji ciała, do wzmocnienia krwi i jako środek słabo przeczyszczający w przypadku zaparć. W tradycji europejskiej owoce morwy czarnej są uważane za lek wzmacniający i stosowane w przypadku osłabienia. Płynem z rozgniecionych owoców płuczemy jamę ustną w przypadku owrzodzenia i gardło w przypadku bólu. Liście morwy działają wykrztuśnie, napotnie i moczopędnie, stosuje się je w przeziębieniach połączonych z gorączką, dreszczami, bólem gardła i głowy oraz z kaszlem, a także do ochłodzenia krwi i wątroby w nadmiarze gorąca objawiającego się rozdrażnieniem oraz bólem i zaczerwienieniem oczu. Liście morwy czarnej są stosowane jako lek wzmagający wytwarzanie insuliny w cukrzycy. Gałązki morwy białej działają przeciwbólowo, przeciwreumatycznie, obniżają ciśnienie krwi i są stosowane w bólach reumatycznych górnej części ciała. Kora korzenia morwy białej działa moczopędnie, wykrztuśnie, obniża ciśnienie krwi i jest stosowana w nadmiarze gorącego śluzu w organizmie, objawiającego się gęstą, kleistą, żółtą flegmą, w astmie oraz jako środek uspokajający, kojący i moczopędny stosowany w obrzękach.
MUSZKATOŁOWIEC WONNY
W lecznictwie używana jest gałka muszkatołowa w postaci odwaru, proszku oraz olejek. Gałka ma smak słabo gorzko-słodki i wyraźnie ostry oraz charakter ciepły. Wykazuje działanie pobudzające trawienie, poprawiające apetyt, zapobiegające wymiotom, rozkurczowe, wiatropędne i przeciwzapalne. Gałkę muszkatołową stosujemy jako środek trawienny w niestrawności, w zaleganiu pokarmu, w zimnym żołądku, w nudnościach,
w wymiotach, w biegunkach, zwłaszcza porannych, chronicznych związanych z zatruciem pokarmowym, w chorobie Crohna, w chronicznej kolce jelitowej. Olejek jest stosowany w podobnych dolegliwościach trawiennych oraz na bolące zęby, a także do masażu
w bólach mięśni związanych z przemęczeniem lub w bólach reumatycznych i do masowania brzucha przed porodem. Gałka muszkatołowa jest bardzo mocnym lekiem i nie można przekraczać dawki 7 g na porcję, gdyż można spowodować halucynacje, konwulsje i palpitacje .
MYDLNICA LEKARSKA
W lecznictwie używany jest korzeń mydlnicy. Wyciągi z mydlnicy drażnią błony śluzowe jamy ustnej, gardła, oskrzeli i przewodu pokarmowego, działają wykrztuśnie, rozrzedzają i spęczniają śluz zalegający w drogach oddechowych, nieznacznie pobudzają czynności wydzielnicze, żołądka, jelit, trzustki i wątroby, emulgują tłuszcze i ułatwiają ich trawienie i wchłanianie, działają przeciwbólowo i przeciwobrzękowe, działają korzystnie na ściany naczyń krwionośnych i limfatycznych, wzmagają wydzielanie moczu i potu, wiążą toksyny i szkodliwe produkty przemiany materii i usuwają je z organizmu, goją rany. Mydlnica najczęściej jest stosowana w przewlekłych nieżytach dróg oddechowych, zwłaszcza ze
skąpą i suchą wydzieliną, w suchym męczącym kaszlu, w chrypce, w astmie, a także w zaburzeniach przemiany materii w chorobach reumatycznych, w skazie moczanowej, w zatrzymaniu moczu, w kamicy moczowej, w kamicy żółciowej, w chorobach skóry. w trądziku, w opryszczce, w egzemie i w liszajach. Zewnętrznie mydlnicę stosujemy w chorobach owłosionej skóry głowy, w łupieżu, w wypadaniu włosów, w łojotoku, w trądziku, w egzemach i w opryszczce. Mydlnica jest silnym lekiem i duże dawki mogą spowodować nudności, wymioty i biegunkę. Nie stosuje się mydlnicy w ostrych nieżytach przewodu pokarmowego, w krwawieniach z przewodu pokarmowego i bezpośrednio po operacjach.
NAGIETEK LEKARSKI
Nagietek wykazuje działanie regenerujące, gojące, przeciwzapalne, bakteriobójcze i grzybobójcze dzięki terpenom i karotenoidom. Ma korzystne działanie na skórę, prawidłowe odnawianie się nabłonka, przyspieszenie ziarninowania, bliznowacenie wszelkich uszkodzeń skóry, nawet skórnych zmian nowotworowych. Ma działanie lecznicze i kosmetyczne, gdyż poprawiają wygląd skóry, powoduje ustępowanie nadmiernego łuszczenia się naskórka, poprawiają elastyczność skóry. Działa ochronnie przed szkodliwymi czynnikami środowiska zewnętrznego. Po podaniu doustnym nagietek działa korzystnie na błony śluzowe przewodu pokarmowego, przełyku, żołądka i jelit. Nagietek zwiększa odporność organizmu, wzmaga aktywność układu śródbłonkowo-siateczkowatego, co czyni organizm zdolnym do przeciwstawienia się inwazji mikroorganizmów chorobotwórczych i do skutecznej obrony przed zakażeniem. Działa antyseptycznie i grzybobójczo. Stwierdzono również korzystne działanie na wątrobę. Nagietek
pobudza czynność wątroby, działa żółciopędnie. Działa również korzystnie na wzrok. Stwierdzono również bardzo korzystne działanie w problemach menstruacyjnych. Nagietek pobudza miesiączkowanie, ułatwia pojawienie się miesiączki, działa również rozkurczowo i przeciwbólowo, zwłaszcza w przypadkach gdy problemom miesiączkowym towarzyszy anemia i depresja . Działa również moczopędnie i napotnie, dzięki czemu działa oczyszczająco na organizm, usuwa zbędne produkty przemiany materii. Nagietek działa wszechstronnie i jest niezwykle wartościowym lekiem ziołowym, wykryte w nim saponiny trójterpenowe są zbliżone do wykrytych w korzeniu żeńszenia.
NAWŁOĆ POSPOLITA
Aktywniej działają wyciągi alkoholowe niż wodne, Flawonoidy i olejki eteryczne działają moczopędnie. ponadto rutyna i kwercetyna wchłaniają się w jelicie cienkim i działają uszczelniająco na ściany włosowatych naczyń krwionośnych. Przetwory z ziela nawłoci działają również w przewodzie pokarmowym. Garbniki działają ściągająco i przeciwbakteryjnie, a łącznie z saponinami przeciwzapalnie, a wraz z kwasami polifenolowymi wykazują działanie odtruwające, gdyż w przewodzie pokarmowym wiążą toksyny i inne substancje szkodliwe dla organizmu i usuwają je z moczem. Nawłoć
działa również rozkurczowo, rozgrzewająco i napotnie.
NIECIERPEK
Przeciwzapalne, moczopędne, rozkurczowe, hamujące autoagresję immunologiczną, przeciw łuszczycowe, przeciwko toczniowe, przeciwreumatyczne, przeciwko atopowemu zapaleniu skóry, przeciwtrądzikowe, antyandrogenne, hipoglikemiczne, przeciwmiażdżycowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybowe (układowe), przeciwalergiczne, lekko rozwalniające, ochronne na miąższ wątroby, nerek i serce, przeciwnowotworowe.
OCET JABŁKOWY
Stosowany na włosy ocet jabłkowy zdecydowanie poprawi ich kondycję. Dzięki kwasowemu pH przywraca naturalny odczyn skóry głowy. Pomaga domknąć łuskę włosa, dzięki czemu stają się one bardziej lśniące i miękkie w dotyku, a także lepiej nawilżone i odporne na uszkodzenia mechaniczne.
OGÓRECZNIK LEKARSKI
Ogórecznik pobudza i wzmacnia nadnercza, działa mlekopędnie, a dzięki obecności flawonoidów i soli mineralnych, zwłaszcza potasu, działa moczopędnie, nieznacznie zwiększa ilość wydalanego moczu i przyspiesza wydalanie z organizmu chlorków, mocznika kwasu moczowego i innych szkodliwych produktów przemiany materii, działa przeciwreumatycznie. Wykazuje również działanie napotne, przeciwgorączkowe i wykrztuśne. Stwierdzono również działanie przeciwzapalne, związane z obecnością śluzów, które działają ochronnie, powlekające i zmiękczające na błony śluzowe jamy ustnej i górnych dróg oddechowych oraz żołądka, a także dzięki flawonoidom, które uszczelniają ściany naczyń krwionośnych. Takie samo działanie występuje po zastosowaniu ogórecznika zewnętrznie na skórę.
OLIWKA EUROPEJSKA
Oliwka jest wiecznie zielonym drzewem dorastającym do 15 metrów i należy do rodziny Oliwkowych. Jest ona charakterystyczną rośliną obszaru śródziemnomorskiego, który ma specyficzny klimat odznaczający się bardzo suchym, gorącym latem, w czasie którego przez kilka miesięcy nic ma opadów deszczu, oraz bardzo wilgotną i stosunkowo chłodną zimą, ale w zasadzie bez temperatur ujemnych . Właśnie w czasie upalnego lata bez jednej kropli deszczu, następuje wzrost i rozwój owoców, które dojrzewają na początku pory deszczowej w listopadzie. Oliwka jest drzewem długowiecznym i spotyka się okazy mające około
tysiąca lat. Liście oliwki są stosowane do leczenia nadciśnienia. W zależności od odmiany, dojrzałe owoce oliwki mają barwę zielonkawobiałą lub czarno- fioletową i zawierają do 90% tłuszczu. Konserwowane owoce oliwki są doskonałą przyprawą do sałatek
i wykwintnych przystawek. Są również lekiem wzmacniającym substancję organizmu. Oliwa jest uzyskiwana z owoców całkowicie dojrzałych. Stosując wyższe temperatury i większe ciśnienie otrzymuje się pospolite odmiany oliwy. Jedynie oliwa dziewicza z pierwszego tłoczenia na zimno wykazuje właściwości lecznicze. Jedynym rodzajem tłuszczu jaki jest
niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka jest tłuszcz zawierający niezbędne, nienasycone kwasy tłuszczowe i znajduje się on w świeżych nasionach oleistych,
w świeżych orzechach i w olejach tłoczonych na zimno. Stwierdzono, że w krajach, gdzie spożywa się oliwę tłoczoną na zimno jest mniej chorób serca i układu krążenia oraz mniej chorób nowotworowych. Oliwa tłoczona na zimno wykazuje działanie oczyszczające,
wzmacnia i reguluje pracę serca oraz działa przeciwmiażdżycowe. Stosujemy w zaparciach, w zatruciach i w kamicy żółciowej. Używamy jej do surówek i sałatek, do potraw gorących - po odstawieniu ich z ognia. Można również zrobić kurację oczyszczającą i pić codziennie łyżkę oliwy . W przypadku kamicy żółciowej oprócz ziół rozpuszczających kamienie pijemy na czczo oliwę z sokiem cytrynowym. Fleczerowanie oleju jest doskonałą kuracją oczyszczającą organizm z toksyn . Przeprowadzamy ją w ten sposób, że przez dwa tygodnie codziennie na czczo żujemy przez 10 minut łyżkę oliwy, którą następnie wypluwamy. Po kąpieli dobrze jest natrzeć skórę oliwą, zwłaszcza skórę twarzy.
ORZECH WŁOSKI
Orzech wykazuje działanie bakteriobójcze, przeciwgrzybicze i przeciwrobacze, ściągające i przeciwzapalne na błony śluzowe jamy ustnej, przewodu pokarmowego i na skórę, hamuje krwawienia, obniża poziom cukru we krwi, hamuje wydzielanie mleka u kobiet, działa odtruwająco i oczyszczająco na organizm. Zewnętrznie działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo i przeciwrakowo. Stosujemy wewnętrznie w nieżytach przewodu pokarmowego, w braku apetytu, w niestrawności, w zatruciach pokarmowych, w biegunkach chronicznych i bakteryjnych, w bolesnych wzdęciach brzucha, w krwawieniach w przewodzie pokarmowym, w czerwonce, w durze brzusznym, w owrzodzeniu jelita grubego, w guzach jelita grubego, w cukrzycy, w chorobach układu limfatycznego na tle gruźliczym i nowotworowym oraz w nadmiernej laktacji u kobiet, również w schorzeniach skóry, w świądzie skóry, w egzemie, w trądziku, w liszajach, w żylakach podudzi
i w hemoroidach, w nadmiernej potliwości nóg, do płukania w zapaleniu jamy ustnej, do okładów oczu w zapaleniu spojówek i brzegów powiek zwłaszcza u dzieci, do irygacji w zapaleniu i w świądzie pochwy i sromu. Popularnym, bardzo skutecznym lekiem żołądkowym jest nalewka na młodych, niedojrzałych owocach orzecha włoskiego, zerwanych najlepiej przed 24.06. Nasiona orzecha zawierają cenne białka, tłuszcze
nienasycone, witaminy A, B1, P i E, sole mineralne, w tym żelazo i kobalt. Działają wzmacniająco, ogrzewająco, odżywczo i witaminizująco. Odwary z liści i z łupin orzecha farbują włosy na ciemno i skórę na kolor opalenizny.
OSTROPEST PLAMISTY
W celach leczniczych najczęściej są używane nasiona ostropestu czasem liście i korzenie. Nasiona ostropestu działają odtruwająco oczyszczająco, ochronnie i regenerująco na miąższ wątroby i częściowo na miąższ nerek, zwiększają wydzielanie soku żołądkowego i poprawiają apetyt. Wyciągi alkoholowe działają wzmacniająco na naczynia krwionośne, hamują krwawienia wewnętrzne, zwłaszcza z narządów kobiecych, powodują łagodny skurcz naczyń krwionośnych i wzrost ciśnienia krwi. Ostropest jest stosowany w niedomodze wątroby, w żółtaczce, w wirusowym zapaleniu wątroby, w marskości wątroby, w ostrym żółtym zaniku wątroby, w zwyrodnieniu tłuszczowym wątroby, w zatruciach, zwłaszcza w zatruciach muchomorami sromotnikowymi, w marskości wątroby, zwłaszcza
u alkoholików, w braku soków żołądkowych, w nerwicy żołądka, we wzdęciach i w odbijaniu, w hemoroidach, w krwotokach wewnętrznych, w krwawieniu z żołądka i z jelit, w krwawieniu z nosa, w krwiopluciu, w krwawieniu macicznym, w przedłużających się
obfitych miesiączkach, w krwiomoczu, w wyczerpaniu pochorobowym, w migrenach, w chorobie morskiej i lokomocyjnej, w niskim ciśnieniu krwi. Napar z liści ostropestu stosujemy w zapaleniu płuc i opłucnej, w żółtaczce, w puchlinie wodnej, w kamicy moczowej, w białych upławach u kobiet.
OWIES ZWYCZAJNY
Owies działa stymulująco na gruczoły wydzielania wewnętrznego, szczególnie pobudza hormony u ludzi starszych, działa więc rewitalizująco i odmładzająco. Ziarno owsa działa odżywczo, rewitalizująco, wzmacniająco, wzmacnia system nerwowy dzięki witaminom
z grupy B, działa witaminizująco, powlekająco, odmiękczająco, przeciwzakrzepowo, stymuluje aktywność hormonalną. Wyciągi z ziela owsa działają przeciwbólowo w chorobach reumatycznych, w kamicy moczowej i w chorobach nerek, a także wykrztuśnie. Dzięki krzemionce działają mineralizujące i wpływają korzystnie na przemianę materii, na stan narządów wewnętrznych oraz na kości, na skórę, na włosy i na paznokcie, na stan naczyń krwionośnych, działają przeciwzakrzepowo i obniżają poziom cholesterolu . W układzie moczowym krzemionka tworzy koloid ochronny przeciwdziałający krystalizacji składników mineralnych, przeciwdziała powstawaniu kamieni moczowych. Ziele owsa działa stymulująco i wzmacniająco na system nerwowy. Wzmacnia nerwy zwłaszcza w wyczerpaniu nerwowym, w bezsenności, w pląsawicy i w epilepsji. Kąpiele w odwarze z ziela lub słomy owsianej działają korzystnie w kamicy nerkowej, w chorobach nerek, działają przeciw reumatycznie, na skórę działają przeciwpotnie, oczyszczająco, gojąco i regenerująco, a także kojąco na system nerwowy.
PAPRYKA CZYLI PIEPRZOWIEC
W lecznictwie stosujemy świeże i suszone owoce papryki ostrej, sproszkowane owoce, nalewkę i ekstrakt olejowy. Papryka silnie drażni błony śluzowe jamy ustnej, gardła, przełyku, żołądka i jelita cienkiego, pobudza czynności wydzielnicze gruczołów ślinowych i żołądka, zwiększa apetyt, usuwa zastoje pokarmów, działa wiatropędnie, napotnie, antyseptycznie i przeciwbakteryjnie, stymuluje cały organizm, wzmacnia krążenie krwi, pobudza i wzmacnia system nerwowy. Na skórę działa drażniąco i rozgrzewająco, zwiększa dopływ krwi, łagodzi bóle mięśniowe, nerwobóle, bóle reumatyczne i artretyczne, duże dawki stosowane na nieuszkodzoną skórę nie powodują pęcherzy, natomiast silnie drażni rany, skaleczenia i oparzenia oraz oczy i powoduje w nich stany zapalne. Napar z pieprzowca w zaziębieniach, w dreszczach, w przypadku zimnych stóp i rak, w szoku nerwowym i w depresji, w niestrawności, dla pobudzenia czynności trawiennych, przy braku soków żołądkowych, w uporczywych wymiotach, w nerwicach wegetatywnych i naczyniowych, w impotencji nerwicowej. Nalewkę stosujemy jako lek wzmacniający i pobudzający krążenie. Nalewką lub naparem płuczemy bolące gardło. Mazidłem
z papryki gałęzistej z olejkiem nacieramy zimne stopy. Pieprzowiec jest lekiem o silnym działaniu i należy go ostrożnie stosować w czasie ciąży i w czasie karmienia piersią oraz w ostrych nieżytach żołądka i jelit, i w przypadku gorącej wątroby.
PIEPRZ CZARNY
W celach leczniczych używamy pieprzu czarnego. Ma on bardzo ostry smak i charakter ogrzewający i osuszający. Działa drażniąco i obudzająco na błonę śluzową żołądka, rozprasza zastoje zimna w organizmie, stymuluje pracę nerek i serca. W przypadku silnego przemarznięcia dobrym lekiem jest świeżo przygotowany lek z łyżeczki mielonego pieprzu dodanego do niewielkiej ilości wódki.
PIETRUSZKA ZWYCZAJNA
W lecznictwie używamy liście świeże i suszone, korzeń i owoce pietruszki korzeniowej. Pietruszka ma smak słodki i charakter chłodny, nawilżający. Pietruszka wykazuje działanie oczyszczające, moczopędne i antyseptyczne, korzenie i nasiona działają ponadto lekko stymulująco na wydzielanie śliny i soków żołądkowych, a także wiatropędnie i rozkurczowo na mięśnie gładkie jelit i dróg moczowych, pobudzają macicę i krwawienia miesięczne. Herbatę ze świeżych liści pietruszki stosujemy w czasie kuracji oczyszczających organizm ze złogów i z toksyn wszelkiego rodzaju, w przypadku guzów, cyst i mięśniaków, w kamicy żółciowej i moczowej, w otyłości, w nadmiarze cholesterolu, w miażdżycy, w zatruciach różnego rodzaju substancjami pochodzącymi ze środowiska, z pokarmów, z przedawkowania leków i w chorobach nowotworowych, zwłaszcza po operacyjnym usunięciu zmian. Napary i odwary z korzeni i z nasion stosujemy w stanach zapalnych
i w nieżytowych dróg moczowych, w zmniejszonym wydalaniu moczu, w obrzękach, w kamicy moczowej, w reumatyzmie, w artretyzmie, w ischiasie, w przeroście gruczołu krokowego, w zaburzeniach miesiączkowania.
PIGWA POSPOLITA
W lecznictwie są używane owoce, nasiona i liście pigwy. Owoce wykazują działanie ochładzające, kojące, powlekające i rozmiękczające. Stosujemy w naparach w stanach zapalnych jamy ustnej, gardła i żołądka, w krwiopluciu, a zewnętrznie do gojenia stanów zapalnych spojówek, odmrożeń, oparzeń, zajadów, hemoroidów i jako środek leczniczy i kosmetyczny dla wzmocnienia cebulek włosowych. Nasiona są stosowane jako lek śluzowy, wykrztuśny, w nieżytach górnych dróg oddechowych. Liście pigwy działają korzystnie na serce, obniżają ciśnienie krwi i osłabiają skurcze mięśni gładkich jelit.
PIWONIA
W lecznictwie są używane korzenie piwonii kwitnącej czerwono i biało oraz korzenie piwonii drzewiastej. Piwonia lekarska ma smak kwaśny i gorzki, a piwonia drzewiasta smak ostry i charakter zimny. Korzeń piwonii lekarskiej wykazuje działanie rozkurczowe, przeciwbólowe, uspokajające, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i obniża ciśnienie krwi. Ponadto korzeń piwonii czerwonej ochładza krew i pobudza jej krążenie, a korzeń piwonii białej odżywia krew, łagodzi energię wątroby i poprawia jej funkcjonowanie. Odwar z korzenia piwonii lekarskiej stosuje się w zaburzeniach miesiączkowania, ponadto korzeń piwonii czerwonej stosuje się w stanach związanych z przegrzaniem krwi, w krwawieniach z nosa, w zapaleniach skóry i w egzemach, a korzeń piwonii białej stosuje się w dolegliwościach wątroby.
PŁATKI RÓŻ
Intensywnie nawilża, naprawia i pielęgnuje skórę. Działa antybakteryjnie, łagodząco, pobudza wytwarzanie kolagenu i odświeża skórę. Delikatnie liftinguje skórę, poprawia jej sprężystość i wygładza drobne zmarszczki. Obkurcza naczynia krwionośne i zmniejsza zaczerwienienia. Napar z kwiatów róży jako dodatek do kąpieli zadziała kojąco i wspomaga gojenie drobnych ran. Wyciąg z płatków róży ma działanie przeciwbakteryjne, ale jednocześnie nie niszczy naturalnej mikroflory skór
PODAGRYCZNIK POSPOLITY
W lecznictwie używamy świeżego ziela podagrycznika . Ma ono aromatyczno gorzkawy smak i można je dodawać do surówek. Można go przyrządzać również tak jak szpinak. Jest niezastąpionym składnikiem oczyszczającej kuracji wiosennej z roślin dziko rosnących. Podagrycznik wykazuje działanie moczopędne, przeciwreumatyczne, przeciwartretyczne, odżywcze i ogrzewające. Zewnętrznie stosujemy okłady rozgrzewające ze świeżego ziela podagrycznika na miejsca bolące w reumatyzmie, artretyzmie i w ischiasie. Ziele podagrycznika poprawia transpirację skóry i rozgrzewa, stan taki utrzymuje się przez długi czas po zdjęciu okładu.
POKRZYWA
Pokrzywa działa na cały organizm odżywczo, witaminizująco, mineralizująco, wzmacniająco, stymulująco, regulująco, regenerująco i oczyszczająco. Jest przede wszystkim lekiem krwi. Działa krwiotwórczo, zwiększa poziom hemoglobiny i ilość czerwonych ciałek krwi, tak jak
podanie leków z żelazem. Wykazuje również działanie przeciwkrwotoczne, zapobiegające krwawieniom z naczyń włosowatych dzięki witaminie K oraz flawonoidom i garbnikom. Po podaniu przetworów z pokrzywy następuje obniżenie ciśnienia krwi dzięki działaniu rozkurczowemu na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych. Działa również korzystnie na układ pokarmowy, pobudza wydzielanie soków żołądkowych, działa żółciopędnie, poprawia trawienie i przyswajanie pokarmów, przeciwdziała stanom zapalnym w przewodzie pokarmowym, działa ściągające i przeciwbiegunkowo. Działa również stymulująco na czynności wydzielnicze trzustki i obniża nieznacznie poziom cukru we krwi. Działa również mlekopędnie. Stwierdzono również, że liście i korzenie pokrzywy stymulują wydzielanie interferonu, wzmacniają odporność organizmu przed inwazją wirusów i działają przeciwnowotworowo. Przetwory z pokrzywy działają bardzo korzystnie na przemianę materii, wykazują działanie oczyszczające krew, które wynika z tego, że stymuluje krążenie krwi, działają lekko moczopędnie, a dzięki hamowaniu resorpcji zwrotnej wyraźnie zwiększają eliminację chlorków, mocznika i innych szkodliwych produktów przemiany materii. Pokrzywa dostarcza dużej ilości witamin i soli mineralnych, a szczególnie dużo różnych pierwiastków śladowych, które są składnikami enzymów i hormonów odpowiadających za prawidłowy przebieg procesów fizjologicznych w organizmie.
Zewnętrznie pokrzywa działa korzystnie na owłosioną skórę głowy zapobiega wypadaniu włosów, przy czym korzeń wykazuje silniejsze działanie lecznicze, działa oczyszczająco na gruczoły potowe i łojowe.
POMARAŃCZA GORZKA, SŁODKA
I MANDARYNKA
W lecznictwie są używane dojrzałe i niedojrzałe owoce pomarańczy gorzkiej i skórkę mandarynki. Pomarańcza gorzka ma smak kwaśny i gorzki, charakter nieco zimny, a skórka
mandarynki ma smak gorzki i ostry, charakter ciepły. Pomarańcza gorzka wykazuje działanie wzmacniające energię, uruchamiające zastoje energii i pokarmu, pobudzające trawienie, wiatropędne, moczopędne, podwyższające ciśnienie krwi, uspokajające nerwy i wykrztuśne. Stosuje się w niestrawności, w zaleganiu pokarmu, w zaparciach, w kaszlu z gęstą i żółtą flegmą, w bólach miesiączkowych, w stanach lękowych, w bezsenności i w szoku. Skórka mandarynki działa moczopędnie, wykrztuśnie, poprawia trawienie. Stosuje się w niestrawności, we wzdęciach, w kaszlu z dużą ilością rzadkiej, wodnistej flegmy.
POR OGRODOWY
Właściwości lecznicze ma sok z pora, por gotowany i duszony. Por wykazuje działanie wzmacniające, regulujące trawienie, moczopędne, poprawiające przemianę materii. Świeży sok z pora stosujemy w nieżytach dróg moczowych i w kamicy moczowej, w gośćcu
i w miażdżycy. Por duszony na oliwie z orzechami włoskimi jest lekiem wzmacniającym, zwłaszcza nerki, i stosujemy go w osłabieniu, w uczuciu zmęczenia i wychłodzenia organizmu, zwłaszcza przy zimnych stopach. Okłady z pora pieczonego lub gotowanego
w niewielkiej ilości wody stosujemy na ropiejące rany, na wrzody, na postrzały, na opuchliny reumatyczne. Kawałek pora dobrze jest dawać niemowlętom do gryzienia w czasie wyrzynania się zębów, podobnie jak dawniej stosowano korzeń fiołka. Ma on działanie dezynfekujące, a więc nie musimy obawiać się infekcji, przeciwświądowe, a więc przynosi ulgę niemowlęciu, a z uwagi na silną włóknistą strukturę nie musimy obawiać się, że niemowlę odgryzie kawałek, i że się zadławi.
PORZECZKA CZARNA
W celach leczniczych są używane najczęściej suszone liście porzeczki czarnej, czasem suszone owoce i olej z nasion. Owoce zawierają dużo witamin - A, C, B1 B2 , PP, B6, dużo soli mineralnych, zwłaszcza wapnia, żelaza, boru i miedzi. Liście, porzeczki zwiększają ilość wydalanego moczu i produktów przemiany materii, zwłaszcza kwasu moczowego,
wzmacniają żołądek, oczyszczają jelita, wzmacniają czynności serca i działają napotnie oraz przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i ściągająco. Stosujemy w chorobach dróg moczowych, w zatrzymaniu moczu, w kamicy moczowej, w stanach zapalnych pęcherza moczowego, w reumatyzmie, w nieżytach żołądka i jelit, w biegunce, w procesach gnilnych w jelitach, w owrzodzeniu jelita grubego, w nerwicy żołądka, w migrenie i w miażdżycy. Świeży sok z owoców działa wirusobójczo, stosujemy go w grypie i w chorobach przeziębieniowych. Olej z nasion porzeczki czarnej działa oczyszczająco na organy kobiece i jest stosowany w okresie klimakterium oraz w różnych chorobach degeneracyjnych układu rozrodczego: piersi, macicy, jajników i pochwy. Zewnętrznie odwary z liści stosujemy do płukania jamy ustnej i gardła.
POZIOMKA POSPOLITA
W lecznictwie używamy świeżych i suszonych liści poziomki i świeżych owoców. Poziomka ma smak kwaśny i słodki, charakter wilgotny i chłodny. Wykazuje działanie moczopędne, oczyszczające, usuwa toksyny i szkodliwe produkty przemiany materii, wzmacnia i oczyszcza wątrobę, goi rany, działa bakteriobójczo, ściągająco i przeciwbiegunkowo. Napar z liści i sproszkowane liście są stosowane w biegunce, w infekcjach gastrycznych, w stanach zapalnych przewodu pokarmowego, zwłaszcza jelita grubego, również w zapaleniu wyrostka robaczkowego, w żółtaczce, w zbyt obfitym miesiączkowaniu, w niedokrwistości, w reumatyzmie, w dnie i w artretyzmie. Liście poziomki łączymy z innymi ziołami o podobnym działaniu. Owoce poziomki od dawna są używane jako lek oczyszczający skórę
i są stosowane wewnętrznie oraz zewnętrznie do wybielania cery. Działają również oczyszczająco i wzmacniająco na wątrobę. Przeciwbakteryjne właściwości owoców były w przeszłości wykorzystywane do leczenia tyfusu. Nalewka na owocach z winem jest środkiem do ożywienia serca i podniesienia ducha.
PRAWOŚLAZ LEKARSKI I OGRODOWY (MALWA)
Prawoślaz lekarski, podobnie jak pozostałe rośliny ślazowate jest doskonałym ziołem kosmetycznym. Otrzymywane z nich śluzy działają na skórę zmiękczająco, odświeżająco i łagodząco. Są stosowane w przemyśle kosmetycznym do wytwarzania maseczek, kremów i mleczek kosmetycznych. Wyciągi z tych roślin leczą podrażnienia, świądy, spierzchnięcia i wypryski alergiczne. To dobroczynne działanie jest bardzo cenne po depilacji, po goleniu się, a także po opalaniu się na słońcu. Pielęgnują skórę nadając jej delikatny, aksamitny wygląd. Po nałożeniu powstaje cieniutki ochronny film, który odznacza się znaczną trwałością, zbliżonym do naskórka odczynem pH, wysoką wilgotnością, a zwłaszcza przepuszczalnością pary wodnej. Cechy te zapewniają naszej skórze zdrową kondycję i estetyczny wygląd. Korzeń prawoślazu jest ważnym lekiem śluzowym. Śluz pęczniejąc tworzy roztwory koloidalne pokrywające błony śluzowe i skórę cienką i stosunkowo trwałą warstwą ochronna, zabezpieczającą je przed różnymi szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, a także działają łagodząco, przeciwzapalnie i regenerująco na uszkodzone
i podrażnione części skóry i błony śluzowej. Śluz działa osłaniająco na błony śluzowe żołądka tym skuteczniej, im wyższa jest kwasowość soku żołądkowego, gdyż śluz zwiększa swoją lepkość pod wpływem kwasu solnego. Śluzy prawoślazu działają ochronnie i łagodząco w uszkodzeniach błon śluzowych przełyku i żołądka, spowodowanych nadkwaśnością, ale również spowodowanych gorącymi płynami i substancjami żrącymi, ługami i kwasami. Pełni rolę odtrutki i reguluje kwaśność płynów ustrojowych. Działa również zmiękczająco na zalegającą, zbitą i wyschniętą wydzielinę przylegającą do błon śluzowych gardła i krtani oraz na zasadzie odruchu działają na oskrzela. Ułatwiają więc odkrztuszanie i oczyszczanie dróg oddechowych. Część składników jest wydalana z moczem i działa na drogi moczowe przeciwzapalnie i przeciwdziała krystalizacji składników mineralnych. Liście prawoślazu działają tak samo, tylko słabiej. Kwiaty malwy czarnej działają podobnie, ale słabiej, wykazują działanie estrogenne, pobudzają krwawienia miesięczne.
PROSO ZWYCZAJNE
Kasza jaglana powinna być podstawowym pożywieniem w klimacie wilgotnym i umiarkowanym ze względu na działanie i skład. Zawiera ona najmniejsze ziarna skrobiowe łatwo trawione i przyswajane, dwukrotnie więcej witamin z grupy B, a przede wszystkim bardzo dużo cennych minerałów, rozpuszczalną krzemionkę, magnez, cynk, żelazo, jod i brom oraz niezbędne, nienasycone kwasy tłuszczowe. W lecznictwie używamy kaszy jaglanej. Ma smak słodki i charakter lekko ogrzewający i osuszający. Wykazuje działanie wzmacniające, harmonizujące, lipotropowe, krwiotwórcze, oczyszczające, odflegmiające. Stosujemy w chorobach sercowo-naczyniowych, w chorobach przeziębieniowych, w spadku odporności, w chorobach kobiecych, do leczenia niedomogi jajników, bezpłodności i cyst,
w chorobach krwi, najlepiej w formie kilkudniowej mono diety oczyszczającej.
PRZETACZNIK LEŚNY
Ziele przetacznika leśnego wykazuje działanie oczyszczające organizm z toksyn, a zwłaszcza oczyszczające krew, wykrztuśne, moczopędne, napotne, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, poprawiające trawienie i przyswajanie pokarmów i przeciwbiegunkowe. Przetacznik leśny
stosujemy jako ziele oczyszczające i odtruwające organizm w dolegliwościach skórnych, w świądzie starczym, w zaburzeniach trawiennych, w braku apetytu, w bólach brzucha, we wzdęciach, w zwyrodnieniu śluzowym żołądka, we wrzodach żołądka, w nerwowości,
w przemęczeniu umysłowym jako lek poprawiający pamięć, wraz z selerem usuwa neurastenię i melancholię, wraz z miodunką stosujemy w zadawnionym kaszlu i w innych dolegliwościach płucnych. W mieszankach stosuje się we wszystkich chorobach . W medycynie ludowej stosowano go w bezpłodności i na owrzodzenie płuc. Przetacznik bobownik był spożywany na wsiach jako jarzyna, zwłaszcza w klęskach głodu. Wykazuje działanie odżywcze, oczyszczające, przeciwzapalne i moczopędne. Odwar z ziela stosujemy
w szkorbucie, w stanach zapalnych jamy ustnej, w nerwicy żołądka, w niedomodze wątroby, w białych upławach u kobiet, w zaburzeniach miesiączkowania i w kamicy moczowej. W medycynie ludowej był stosowany zewnętrznie w formie okładów z rozparzonego ziela na kolki, na bóle głowy przykładano świeże ziele lub odwar, a w odwarze kąpano przestraszone dzieci.
PRZYTULIA WŁAŚCIWA, CZEPNA I POSPOLITA
W lecznictwie używamy świeżego i suszonego ziela przytulii, soku i nalewki. Przytulia ma smak słony, charakter zimny i nieco suchy. Wykazuje działanie moczopędne, słabo ściągające, oczyszczające naczynia limfatyczne i krew. Najskuteczniej działa świeży sok
i płyn z miazgi. Stosujemy w przypadku opuchnięcia, zapalenia i powiększenia węzłów limfatycznych w stanach zapalnych migdałów, w schorzeniach gruczołu krokowego. Stosujemy również w stanach zapalnych skóry wewnętrznie i zewnętrznie, i jako zioło kosmetyczne przywracające jędrność skórze. W medycynie ludowej przytulia jest stosowana w histerii, w padaczce, w zatrzymaniu moczu, w piasku i w kamieniach nerkowych. Są doniesienia, że działa przeciwrakowo, zwłaszcza w raku języka i w rakowych guzach skóry. Proszek z ususzonego ziela jest środkiem osuszającym i leczącym otwarte rany i wrzody.
PRZYWROTNIK
Przywrotnik jest typowym zielem garbnikowym, działa ściągająco, przeciwbakteryjnie, gojąco i przeciw zapalnie. Działa wzmacniająco na układ trawienny. Substancja gorzka pobudza wydzielanie soku żołądkowego obfitującego w kwas solny. Garbniki działają
przeciwbiegunkowo i hamują rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych oraz powstrzymują drobne krwawienia z naczyń krwionośnych, działają przeciwzapalnie i gojąco. Następuje usprawnienie procesu trawienia, uregulowanie wypróżniania, lepsze przyswajanie pokarmów. Przywrotnik wykazuje również działanie regulujące i stymulujące na organy kobiece. Podany zewnętrznie działa bardzo korzystnie na skórę, błony śluzowe i tkankę łączną. Zmniejsza stany zapalne błony śluzowej jamy
ustnej, gardła i pochwy. W miejscach uszkodzonych, takich jak blizny po zranieniach, oparzeniach i po operacjach, obserwuje się regenerację naczyń włosowatych, znikanie plam i znamion na skórze i przywrócenie prawidłowej odporności i elastyczności naskórka .
PSZENICA ZWYCZAJNA
W lecznictwie powinny być stosowane odmiany tradycyjne. Do leczenia używamy całych ziaren pszenicy, płatków z całego ziarna, mąki z pełnego ziarna i otrębów. Pszenica ma smak słodki i charakter obojętny, lekko nawilżający. Wykazuje działanie wzmacniające, harmonizujące i oczyszczające. Całe ziarna gotowane bez soli i mleko z pszenicy stosujemy w kilkudniowych mono dietach oczyszczających w leczeniu chorób wątroby, w leczeniu zmian degeneracyjnych organów kobiecych, w przypadku chorób układu krążenia, w miażdżycy. Skiełkowane ziarno pszenicy stosujemy w wiosennych kuracjach oczyszczających i witaminizujących. Zawiera ono, oprócz innych cennych składników, dużo witaminy E, która jest nazywana witaminą młodości i wykazuje działanie przeciwnowotworowe. W medycynie ludowej otręby są stosowane w formie okładów
w przypadku wrzodów, w skrofulozie, na obrzęki, na miejsca dotknięte różą, przy kolkach piersiowych, przy zatrzymaniu moczu na podbrzusze, odwar z otrąb pszennych z miodem stosowany jest w zapaleniu dróg oddechowych i w suchym kaszlu. W odwarze z otrąb kąpie się dzieci krzywicze. Otręby są cennym składnikiem maseczek kosmetycznych.
RDEST PTASI
Rdest ptasi wykazuje wielokierunkowe działanie. Oddziałuje na powłoki ciała, na wszystkie błony śluzowe i ogólnie na tkankę łączną i na nabłonek wyściełający wszystkie narządy, szczególnie miąższowe, oczyszcza, wzmacnia, mineralizuje, regeneruje i uszczelnia
wszystkie naczynia, kanaliki, przewody i pęcherzyki. Dzięki krzemionce następuje zwiększenie elastyczności tkanek ektodermicznych, przyspieszenie rozwoju tkanki łącznej w ranach, w ubytkach skórnych, w uszkodzeniach pooperacyjnych, gojenie ran. Wykazuje
również działanie odmładzające, zapobiega demineralizacji kości. Działa oczyszczająco, wzmacniające, uszczelniające na naczynia krwionośne, działa przeciwkrwotocznie, przeciwzapalnie, hamuje rozwój bakterii, działa ściągające, przeciwbiegunkowo, przeciw nieżytowo, rozkurczowe na drogi żółciowe, moczopędnie, usuwa z organizmu nadmiar jonów sodu, chloru, mocznika i innych produktów przemiany materii, chroni cały organizm przed szkodliwymi metabolitami, zwłaszcza wątrobę i drogi moczowe przed powstawaniem złogów, kamieni moczowych, działa przeciwartretycznie i czyści krew. Działa korzystnie w gruźlicy, zmniejsza krwawienia, pocenie się i odkrztuszanie. Mimo braku oddziaływania bezpośredniego, rdest ptasi wykazuje działanie przeciwcukrzycowe. Stwierdza się zmniejszanie ilości wydalanego z moczem cukru, ustąpienie przykrych powikłań w postaci zapaleń błony śluzowej, następuje zmniejszenie pragnienia oraz polepszenie samopoczucia
w postaci orzeźwienia i uspokojenia. Rdest ptasi działa przeciwzapalnie, bakteriobójczo,
gojąco i regenerująco na skórę i błony śluzowe.
ROBINIA AKACJOWA
W lecznictwie używamy suszonych kwiatów robinii. Przede wszystkim działają one odkwaszająco na organizm, a także moczopędnie, wspomagają trawienie, żółciopędnie, rozkurczowo i uspokajająco. Stosujemy w przypadku nieświeżego zapachu z ust, w zgadze, w nadkwasocie żołądka, w zakwaszeniu organizmu, w nerwicy żołądka, we wrzodach żołądka i dwunastnicy, w nieżycie przewodu pokarmowego, w zaburzeniach przepływu żółci do dwunastnicy, w zaparciu, we wzdęciach, w nieprawidłowej fermentacji w jelitach, w osłabieniu czynności nerek, w zatrzymaniu moczu i w obrzękach. Aby wykorzystać odkwaszające właściwości kwiatów akacji, należy zażywać je sproszkowane. Kwiat akacji jest skutecznym lekiem, działa bardzo łagodnie i może być stosowany u bardzo schorowanych i wyniszczonych osób. Liście akacji stosujemy w awitaminozach.
ROJNIK MUROWY
Wykazuje właściwości lecznicze podobne do właściwości aloesu. Jest najstarszym ziołem stosowanym przy udzielaniu pierwszej pomocy. Świeży liść goi wrzody, stany zapalne gruczołów piersiowych, skaleczenia, użądlenia, oparzenia przez pokrzywy i słoneczne,
a także kurzajki i odciski. W przypadku nagniotków przykładamy rozcięty liść i bandażujemy na kilka godzin, moczymy nogi w gorącej wodzie i usuwamy odcisk. Stosujemy również w przypadku wrzodów nowotworowych. Napar z liści pijemy w dolegliwościach jamy ustnej, w zapaleniu gardła, we wrzodach żołądka
i w bronchicie. Świeży sok z winem pijemy w bólu gardła, w chorobach dróg moczowych, w krwawej biegunce, w kurczach i w zbyt obfitym miesiączkowaniu. Stosujemy również do pielęgnowania skóry twarzy, na którą działa odżywczo i leczy kurzajki oraz przebarwienia skóry
ROKITNIK ZWYCZAJNY
W lecznictwie stosuje się suszone owoce rokitnika, olej i ekstrakt olejowy. Mają one nieprzyjemny, ściągający, kwaśny i gorzki smak z posmakiem zjełczałego masła. Owoce rokitnika wykazują działanie witaminizujące, zwłaszcza że witaminy w rokitniku nie ulegają rozkładowi. Rokitnik zawiera dużo różnych witamin, są one łatwo przyswajalne, a więc rokitnik działa ogólnoustrojowo oczyszczająco i wzmacniająco. Stosuje się też w chorobach gorączkowych wywołanych przez bakterie i wirusy, w stanach zapalnych różnych narządów, w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, w przewlekłych biegunkach, w krwawieniach, w chorobie reumatycznej, w okresie ciąży i karmienia piersią. Ekstrakt olejowy z owoców rokitnika stosuje się zewnętrznie w stanach zapalnych skóry i błon śluzowych, na oparzenia, odmrożenia, odleżyny, na uszkodzenia skóry przez promienie rentgena, na trudno gojące się rany, w stanach zapalnych pochwy i w nadżerkach.
ROZMARYN LEKARSKI
Ziele wykazuje działanie regulujące trawienie, wiatropędne, żółciopędne, rozkurczowe, przeciwbólowe, ściągające, antyseptyczne, napotne, moczopędne, polepszające krążenie, wzmacniające serce, uspokajające, wzmacniające i regulujące system nerwowy oraz łagodzące objawy klimakterium. Podnosi ciśnienie krwi. Olejek eteryczny miejscowo zwiększa przepływ krwi, działa pobudzająco, przeciwbólowo i przeciwreumatycznie.
RÓŻA DZIKA
Róża wykazuje działanie wzmacniające, odżywcze, witaminizujące, oczyszczające, przeciwzapalne, ściągające, poprawiające, trawienie, żółciopędne, wykrztuśne, przeciwgorączkowe, antyseptyczne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, wzmacniające nerki oraz krew, zwiększające popęd płciowy, regulujące miesiączkowanie i przeciwdepresyjne. Wielokierunkowe działanie róży wynika z dużej zawartości witaminy C, w połączeniu z innymi witaminami. Witamina C w organizmie bierze udział w procesach utleniania i redukcji, a są to podstawowe procesy toczące się w całym organizmie we wszystkich narządach i we wszystkich tkankach. Ponadto witamina C w róży jest witaminą
aktywną i trwała w przeciwieństwie do witaminy C syntetycznej która przedawkowana jest przyczyną między innymi biegunki i kamieni nerkowych. Naturalna witamina C swoją trwałość zawdzięcza flawonoidom, które w naturze zawsze jej towarzyszą. Cenną właściwością witaminy C jest hamowanie powstawania nitrozoamin, które są związkami rakotwórczymi i które powstają w przewodzie pokarmowym po spożyciu przenawożonych azotem roślin i innych pokarmów zawierających nadmiar azotu, między
innymi wędlin. Organizm człowieka, wyjątkowo, nie potrafi syntetyzować witaminy C, chociaż wszystkie zwierzęta, łącznie z małpami syntetyzują tę witaminę. Dlatego też witamina C musi być dostarczana z pokarmem. Zapotrzebowanie na witaminę C wzrasta u dzieci, u kobiet w ciąży oraz u matek karmiących, w czasie choroby, zwłaszcza przebiegającej z gorączką, u palaczy, u alkoholików, u ludzi pijących dużo kawy i herbaty, u lekomanów i u narkomanów. Bardzo ważny Jest również P-karoten, który wykazuje działanie regenerujące, odmładzające i przeciwnowotworowe.
RUMIANEK POSPOLITY
Ekstrakty rumiankowe są składnikiem sporej ilości kosmetyków do pielęgnowania skóry trądzikowej, uczuleniowej, podrażnionej i cery zmęczonej. Rumianek jest bardzo popularnym środkiem ziołowym o działaniu uspokajającym, przeciwzapalnym, przeciwalergicznym (przeciwhistaminowym, anty anafilaktycznym) i rozkurczowym. Stosowany doustnie i zewnętrznie, do płukanek, okładów, irygacji, lewatyw. Napar z rumianku leczy zaburzenia trawienne, stany zapalne przewodu pokarmowego, łagodzi objawy nerwicy żołądka i jelit. Zapobiega chorobie lokomocyjnej. Rumianek jest również ziołem kosmetycznym. Stosujemy do przemywania skóry twarzy, szczególnie jeżeli są zaczerwienienia i wypryski. Używamy również do mycia i do płukania włosów, które rumianek wzmacnia, rozjaśnia i nadaje im złocisty odcień oraz zdrowy połysk. Przede wszystkim rumianek działa przeciwzapalnie na błony śluzowe i skórę.
Flawonoidy i kumaryny działają rozkurczowo na mięśnie gładkie, pobudza trawienie, działa
nieco żółciopędnie, przywraca prawidłowe ruchy perystaltyczne jelit, działa wiatropędnie, zapobiega wzdęciom, działa przeciwbólowo i przeciwwymiotnie. Po podaniu doustnym substancje czynne rumianku przedostają się do moczu i działają przeciwzapalnie na drogi moczowe. Rumianek działa uspokajająco i kojąco na system nerwowy. Działa również przeciwgorączkowo, przeciwgnilnie, ściągająco i napotnie. Zewnętrzne wyciągi z rumianku działają na skórę i błony śluzowe silnie przeciwzapalnie i gojąco.
SZAŁWIA
Antybakteryjne, hamująco na rozwój grzybów, wirusostatycznie, ściągająco, hamująco na wydzielanie potu i łoju. Preparaty szałwiowe działają przeciwzapalnie przeciw ropnie, przeciw wysiękowo, przeciw świądowo i ściągająco, hamują rozwój mikroorganizmów patogennych.. Szałwia wykazuje aktywność antyandrogenną i estrogenną, dlatego polecana jest w leczeniu trądzików i łysienia.
SKRZYP POLNY
Moczopędne, zwiększające wydalanie chlorku sodu, mineralizujące (dostarcza potas, magnez, krzem), utrudniające powstawanie kamieni moczowych i żółciowych), uszczelniające i wzmacniające naczynia krwionośne, przeciwmiażdżycowe, pobudzające regenerację tkanki łącznej właściwej, kości, chrząstek i nabłonków, przyśpieszające gojenie ran i owrzodzeń, przeciwwrzodowe, przeciwkrwotoczne (zwiększające krzepliwość krwi), odtruwające (wspomagające wydalanie ksenobiotyków i szkodliwych produktów przemiany materii), krwiotwórcze (pobudzające procesy tworzenia krwinek), przeciwzapalne, przeciw wysiękowe, poprawiające elastyczność skóry, spazmolityczne (rozkurczowe).
TATARAK
Wszystkie dolegliwości przewodu pokarmowego, żołądka, jelit, wątroby i woreczka żółciowego oraz śledziony na nadkwaśność i niedokwaśność żołądka, na bóle brzucha, na dolegliwości zadawnione, na uporczywe biegunki, a nawet na raka jelit. Tatarak jest też ziołem kosmetycznym . Służy do pielęgnowania włosów, nadaje im miękkość i puszystość, leczy łojotok i łupież. W przemyśle kosmetycznym tatarak jest używany do produkcji mydła, szamponów do włosów i wody do włosów.
ŻYWOKOST LEKARSKI
Żywokost pobudza ziarninowanie, narastanie nowego naskórka. Hamuje stany zapalne na skórze. Przyśpiesza gojenie ran. Aktywuje procesy regeneracji chrząstek i kości, przyśpiesza zrastanie się kości złamanych i pękniętych. Posiada właściwości rozkurczowe i odżywcze. Wykazuje działanie anaboliczne. Żywokost jest bardzo starą rośliną leczniczą.